Jak reagować na podejrzliwość i agresję u dziadka z Alzheimerem?

Cześć Dominiku,

na wstępie zaznaczę, że towarzyszenie osobie bliskiej chorującej na Alzheimer'a jest trudne i może wywoływać wiele emocji, tak więc lęk, niepewność czy poczucie bezradności są naturalną reakcją i mogą się pojawiać. Jeśli poczujesz się przytłoczony podobnymi emocjami, zadbaj o siebie, doświadczenie choroby bliskiego jest wystarczająco trudne samo w sobie. 

Tutaj zachęcam do konsultacji psychologicznej, które są również bezpłatne: https://twojpsycholog.pl/darmowe-wizyty

W opisanych sytuacjach możesz spróbować zachować cierpliwość i spokój, dzięki utrzymaniu spokojnego oddechu, a także wiedzy, że choroba Alzheimer'a właśnie w taki sposób może się manifestować. W przypadku, gdy dziadek staje się nerwowy czy agresywny, najważniejsze jest bezpieczeństwo Twoje i babci. 

Jeśli czasem oznacza to udanie się do innego pokoju czy wezwanie pomocy, to jest całkowicie w porządku. Zmiana tematu może nie sprawić, że dziadek zainteresuje się tym, co mówisz Ty lub babcia czy inna osoba z rodziny, dziadek może wtedy jeszcze bardziej się zdezorientować. Dziadek może też każdego dnia reagować nieco inaczej, dlatego warto być elastycznym i dostosować interwencję do sytuacji i do stanu dziadka w danym momencie. Czasem mówienie spokojnym, wyciszonym tonem, o tym, że dziadek jest bezpieczny i że jesteś przy nim, może pomóc. Innym razem może być to danie przestrzeni dziadkowi. 

Jednak najważniejszym wydaje się zachowanie w sobie cierpliwości i spokoju, by dziadek nie odbierał kolejnych, silnych bodźców z zewnątrz, takich jak hałas, krzyk czy szybkie ruchy. 

Osoby z Alzheimer'em często nie są w stanie wyrazić swoich potrzeb, takich jak głód czy potrzeba bliskości (np. potrzymania za dłoń) oraz uczuć, takich jak zniecierpliwienie. Stąd reakcje są niejednoznaczne, niewyrażające tego, czego osoba potrzebuje. 

Z cierpliwością i czasem być może Ty, jak i rodzina, zobaczycie pewien repertuar potrzeb i zachowań dziadka. Możecie próbować - z zachowaniem spokoju i troski o siebie samych - różnych działań jak objęcie dłoni, posadzenie na fotelu, przykrycie kocem, podanie ciepłego posiłku, pokazanie zdjęć i opowiadanie o nich, o Was. Możecie ustalić co, dzięki Waszym obserwacjom, jest pomocne dla dziadka. Miejcie na uwadze, że choroba rozwija się dynamicznie i każdy dzień może być inny, a także, że dziadek nie jest w stanie panować nad swoimi myślami czy percepcją. I najważniejsze jest Wasze bezpieczeństwo, Wasze radzenie sobie z chorobą oraz komfort, ciepło, dopasowana do potrzeb dziadka stymulacja. 

Trzymam kciuki :)

Rozumiem, że to, co dzieje się z Twoim dziadkiem, jest dla Ciebie trudne i budzi niepokój. Choroba Alzheimera stopniowo zmienia sposób postrzegania rzeczywistości przez chorego – pojawia się dezorientacja, lęk, a w konsekwencji także podejrzliwość i zmiany nastroju. Nie wynika to ze złej woli dziadka, ale z procesów zachodzących w jego mózgu.  

Najważniejsze w takich sytuacjach jest spokój i empatia. Tłumaczenie na siłę, że „portfel leżał tu cały czas”, może nie pomóc, bo w jego odczuciu może rzeczywiście wyglądać to inaczej. Zamiast wchodzić w dyskusję, lepiej odwrócić uwagę i uspokoić go.  

Jeśli zmiany w zachowaniu stają się częstsze i bardziej intensywne, warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub z psychiatrą – czasem niepokój i agresja u osób z demencją mogą wynikać np. z bólu, infekcji lub reakcji na leki.  

Twoja troska i chęć zrozumienia to ogromnie ważne dla dziadka wsparcie. To nie jest łatwa sytuacja, ale pamiętaj, że nie jesteś w tym sam. Jeśli potrzebujesz więcej wskazówek, warto poszukać grup wsparcia dla rodzin osób z chorobą Alzheimera – mogą być bardzo pomocne. 

Pozdrawiam,

Anastazja Zawiślak

Psycholog

Dzień dobry, 

to, co Pan opisuje to być może zmiany w osobowości, nastroju spowodowane chorobą. Niestety są one bardzo powszechne u chorujących. 

To niewątpliwie bardzo trudna sytuacja zarówno dla Pana, rodziny, jak i dziadka. Myślę, że pomocnym rozwiązaniem może okazać się rozmowa z dziadkiem, spokojne wytłumaczenie mu, jaki stan obecnie przechodzi, ale i równie istotne jest zwrócenie uwagi na to, jak Pan się czuje, kiedy dziadek tak się zachowuje, nazwanie wprost swoich emocji - np. że się Pan boi.

Panie Dominiku,

Alzheimer potrafi zmieniać sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości, przez co nawet najmniejsze drobnostki mogą wywołać niepokój czy złość. W takim przypadku bardzo ważne jest, aby reagować z dużą cierpliwością i empatią, bo reakcje dziadka wynikają z jego poczucia zagubienia i lęku, a nie z jego woli.

Zamiast próbować bezpośrednio tłumaczyć, że coś nie jest prawdą, warto spróbować podejść do sytuacji z łagodnością. Często, kiedy osoba z Alzheimerem zaczyna być podejrzliwa, tłumaczenie może tylko zwiększyć jej niepokój. W takich chwilach lepiej zmienić temat, próbując skierować rozmowę na coś neutralnego lub uspokajającego. Można też spróbować zapewnić dziadka, że wszystko jest w porządku, ale bez wyjaśniania na siłę, dlaczego coś się wydarzyło.

Jeśli staje się nerwowy lub agresywny, warto nie angażować się w kłótnię ani nie próbować go przekonywać do racji. Starać się zachować spokój, bo Pana spokój może pomóc mu poczuć się bezpieczniej. W takich momentach dobrze jest zadać pytanie, które odwróci Dziadka uwagę od sytuacji (np. „A co myślisz o tej pogodzie?”), lub zaproponować aktywność, która go zainteresuje i pozwoli się zrelaksować.