wróć do obszarów pomocy
Czym jest osobowość borderline?
Borderline to zaburzenie osobowości, które charakteryzuje się przede wszystkim znaczną niestabilnością emocjonalną oraz problemami w relacjach międzyludzkich. Osoby dotknięte tym zaburzeniem doświadczają intensywnych wahań nastroju i mają trudności w określeniu własnej tożsamości, a także często zmieniają swoje cele życiowe i wartości. Zaburzenie to diagnozuje się najczęściej u młodych dorosłych i w okresie późnej adolescencji, choć pierwsze symptomy mogą pojawić się już we wczesnym okresie dojrzewania.
Według badań, borderline dotyka od 1,6% do 5,9% ogólnej populacji. Współczesne badania wskazują na brak istotnych różnic w częstości występowania tego zaburzenia wśród mężczyzn i kobiet, jednak jego objawy mogą się różnić w zależności od płci. Na powstawanie zaburzenia mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe i rodzinne. Wiele osób z zaburzeniem osobowości borderline doświadczyło w dzieciństwie przemocy, opuszczenia przez bliskie osoby lub zaniedbania ich potrzeb bezpieczeństwa oraz emocjonalnych.
Osoby dotknięte tym zaburzeniem doświadczają intensywnych zmian nastroju i mają znaczne trudności w regulacji emocji. Trudno im określić własną tożsamość, przez co często zmieniają swoje cele życiowe, wartości i preferencje (w tym seksualne). Charakterystycznym dla osób z borderline jest też myślenie czarno-białe, które sprawia, że widzą one siebie i innych w skrajny sposób - wyidealizowany lub bardzo negatywny. Obraz ten zmienia się w zależności od okoliczności i nastroju, co bardzo wpływa na ich funkcjonowanie w relacjach.
Oryginalna nazwa tego zaburzenia - Borderline Personality Disorder (BPD) oznacza zaburzenie osobowości “z pogranicza”. Termin ten wprowadził Robert Knight w połowie XX wieku, by móc określić osoby, których zaburzenia mieściły się pomiędzy zaburzeniami psychotycznymi a zaburzeniami neurotycznymi.
Jakie są objawy osobowości borderline?
Osobowość borderline charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, które znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie osoby dotkniętej tym zaburzeniem. Kluczowe symptomy obejmują:
Impulsywność i zmienność nastrojów u osób z borderline
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów osobowości borderline jest skrajna impulsywność połączona z gwałtownymi zmianami nastroju. Osoby dotknięte tym zaburzeniem mają obniżony próg tolerancji nieprzyjemnych emocji, co wywołuje u nich impulsywne reakcje. Nastrój może zmieniać się od euforii do głębokiego poczucia bezsensu i smutku w bardzo krótkim czasie.
Ta niestabilność emocjonalna często prowadzi do podejmowania ryzykownych zachowań, takich jak kompulsywne wydawanie pieniędzy czy jedzenie, angażowanie się w niebezpieczne zachowania seksualne, nadużywanie substancji psychoaktywnych, samookaleczanie czy próby samobójcze. Są to często jedyne znane im metody poradzenia sobie z cierpieniem. Osoby z borderline mają znaczne trudności z przewidywaniem własnych reakcji emocjonalnych, co dodatkowo komplikuje ich codzienne funkcjonowanie i relacje interpersonalne.
Czy wiesz, że aż do 5,9% populacji doświadcza w swoim życiu objawów borderline?
Leczenie borderline przynosi korzyści takie jak:
- 1
Lepsze zrozumienie i kontrola emocji. Psycholog może pomóc w identyfikacji źródeł problemów emocjonalnych oraz nauczyć skutecznych strategii radzenia sobie z nimi;
2Zwiększona samoświadomość. Terapia pozwala lepiej poznać własne myśli, uczucia i zachowania, co prowadzi do pozytywnych zmian i poprawy ogólnego samopoczucia;
3Poprawa relacji międzyludzkich. Psycholog może pomóc w rozpoznaniu szkodliwych wzorców w relacjach oraz nauczyć umiejętności efektywnej komunikacji i rozwiązywania konfliktów.
Specjaliści pracujący z osobami mierzącymi się z zaburzeniem borderline
Przedstawiamy wyselekcjonowaną grupę doświadczonych psychologów i psychoterapeutów, którzy specjalizują się w pracy z osobami z zaburzeniem osobowości typu borderline i stosują sprawdzone metody terapeutyczne w leczeniu tego zaburzenia.
Najczęstsze pytania dotyczące osobowości borderline
Zebraliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zaburzenia osobowości typu borderline, które pomogą lepiej zrozumieć specyfikę tego zaburzenia oraz możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy. Odpowiedzi opracowaliśmy z doświadczoną psycholożką i psychoterapeutką.
Osoba z zaburzeniem osobowości borderline przejawia charakterystyczny wzorzec zachowań. Codzienność osoby z borderline bywa pełna trudności i nieprzewidywalnych dla niej emocji. Może doświadczać problemów w relacjach interpersonalnych, trudności w regulacji emocji, a także podejmować zachowania ryzykowne lub nieprzemyślane decyzje. W kontaktach z innymi może doświadczać gwałtownych zmian nastroju – w jednej chwili być szczęśliwa i pełna energii, by za moment, nawet z powodu niewielkiego dla nas bodźca, popaść w głęboki smutek lub złość, co całkowicie dezorientuje osoby z otoczenia.
Charakterystyczne jest to, że osoby z borderline na przemian lgną do ludzi i pragną bardzo bliskich relacji, ale jednocześnie odczuwają ogromny lęk przed tą bliskością i doświadczeniem skrzywdzenia, przez co odpychają innych.
W sytuacjach stresowych osoba z BPD ma trudności z samodzielnym radzeniem sobie z kryzysem. Może mieć problem z działaniem i zebraniem myśli, by znaleźć rozwiązanie problemu - w czym może pomóc psychoterapia. Osoby z diagnozą borderline często mają problemy w pracy, trudno im tworzyć trwałe relacje i radzić sobie ze stresem.
Osobowość borderline to złożone zaburzenie, którego etiologia nie jest jeszcze w pełni poznana. Badania wskazują jednak na szereg czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia:
- •
kombinacja czynników biologicznych, genetycznych i środowiskowych
•doświadczenia traumatyczne z dzieciństwa (70-80% osób z borderline doświadczyło jakiejś formy traumy w dzieciństwie)
•przemoc fizyczna, emocjonalna lub seksualna
•zaniedbanie ze strony rodziców
•długotrwała separacja od opiekunów
W relacjach międzyludzkich osoby z BPD często wykazują intensywne, ale niestabilne związki. Mogą idealizować kogoś w jednej chwili, a następnie gwałtownie dewaluować tę samą osobę. Mają silny lęk przed porzuceniem i mogą podejmować desperackie działania, aby uniknąć rzeczywistego lub wyobrażonego odrzucenia. Często mają trudności z utrzymaniem stabilnego poczucia tożsamości i mogą drastycznie zmieniać swoje cele, wartości czy plany życiowe.
Nieprzewidywalne, dla nich samych, reakcje są tym bardziej trudne do przewidzenia dla osób bliskich. Warto jednak zrozumieć, że zaburzenie borderline wciąż jest największą trudnością dla osoby zmagającej się z nim, niżeli dla towarzystwa. Borderline jest bardzo wymagające dla organizmu - może powodować chroniczne napięcie i stres, a przez to zmiany hormonalne, zmiany w aktywności różnych części mózgowia czy też prowadzić do zaburzeń układu odpornościowego czy pokarmowego.
Epizod borderline to intensywny okres emocjonalnego cierpienia i dysregulacji u osoby z BPD. Może on objawiać się jako nagły i przytłaczający wybuch emocji, często wywołany przez pozornie niewielki bodziec lub stres. Podczas takiego ataku osoba może doświadczać intensywnego gniewu, paniki, rozpaczy lub poczucia pustki.
W trakcie epizodu borderline osoba może angażować się w impulsywne lub autodestrukcyjne zachowania, takie jak samookaleczenie, agresja wobec innych lub doświadczać kryzysu samobójczego. Może też wystąpić silne poczucie dysocjacji, gdzie osoba czuje się oderwana od rzeczywistości lub własnego ciała. Ataki te mogą trwać od kilku minut do kilku godzin lub nawet dni i często pozostawiają osobę wyczerpaną emocjonalnie, z poczuciem wstydu lub żalu za swoje zachowanie.
Osoba z borderline często postrzega świat w sposób skrajny i niestabilny. Może doświadczać rzeczywistości jako serii ekstremów - czarno-białych, dobrych lub złych, bez środka. To "czarno-białe myślenie" może prowadzić do gwałtownych zmian w postrzeganiu ludzi i sytuacji, od idealizacji do dewaluacji.
Świat dla osoby z BPD może wydawać się nieprzewidywalny i niebezpieczny. Mogą one odczuwać ciągły lęk przed porzuceniem i odrzuceniem, co sprawia, że relacje międzyludzkie są dla nich źródłem zarówno intensywnego pragnienia bliskości, jak i głębokiego strachu. Osoby te często mają trudności z utrzymaniem stabilnego obrazu siebie i innych, co może prowadzić do poczucia wewnętrznej pustki lub braku tożsamości. Świat emocji jest dla nich niezwykle intensywny, a zwykłe sytuacje mogą wywoływać przytłaczające reakcje emocjonalne, których nie potrafią kontrolować.
Masz więcej pytań na temat zaburzenia osobowości borderline?
Jeśli masz więcej pytań dotyczących zaburzenia osobowości borderline, nasz specjalistyczny chat jest dostępny dla Ciebie przez całą dobę. Możesz bezpiecznie i całkowicie anonimowo porozmawiać z naszym systemem, który został zaprogramowany przez ekspertów w dziedzinie zdrowia psychicznego, aby udzielać rzetelnych informacji i wsparcia.
Dodatkowe materiały
Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.
Zaburzenie osobowości z pogranicza - jak rozpoznać i leczyć borderline?
Zrozumieć osobowość borderline - czym jest zaburzenie osobowości z pogranicza?
Spektrum osobowości – od stylu do zaburzenia
Gotowość do podjęcia terapii i zachowania przeszkadzające u pacjenta
Bezpłatne konsultacje dla osób z zaburzeniem osobowości borderline
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób zmagających się z zaburzeniem osobowości borderline, specjaliści oferują darmowe konsultacje. Rozumiemy, że kwestie finansowe mogą stanowić istotną barierę w podjęciu decyzji o rozpoczęciu terapii, dlatego chcemy ułatwić ten pierwszy, często najtrudniejszy krok. Obawy przed pierwszym spotkaniem są naturalne, to w końcu nowa sytuacja lub nowy Specjalista. Jednak warto!
Kiedy warto?
- 1
Gdy zauważasz u siebie lub bliskiej osoby intensywne wahania nastroju i trudności w kontrolowaniu emocji.
2Kiedy Twoje relacje z bliskimi są burzliwe i niestabilne, a Ty czujesz, że nie potrafisz tego zmienić.
3Jeśli doświadczasz silnego lęku przed porzuceniem i podejmujesz niezdrowe dla Ciebie działania, by temu zapobiec.
4Gdy masz trudności z określeniem własnej tożsamości i często zmieniasz swoje cele życiowe.
Potrzebujesz bezpłatnej pomocy?
Sprawdź dostępnych specjalistów i umów się na bezpłatną pierwszą konsultację już dziś – zrób ten ważny krok w kierunku lepszego zdrowia.
Zobacz również
Bibliografia
- •
Frontiers in Psychiatry (2024). Twenty years of research on borderline personality disorder: a scientometric analysis of hotspots, bursts, and research trends: https://www.frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/10.3389/fpsyt.2024.1361535/full
•Psychological Medicine (2023). Borderline personality disorder: Stress reactivity or stress generation? A prospective dimensional study: https://www.psychiatry.pitt.edu/new-research-psychological-medicine-borderline-personality-disorder-and-stress
•JAMA Network (2023). Borderline Personality Disorder: A Review - Kompleksowy przegląd dotyczący epidemiologii, patofizjologii, diagnostyki i leczenia BPD, wskazujący na wysoką współchorobowość z innymi zaburzeniami psychicznymi: https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2801843
•Leichsenring et al. (2024). Borderline personality disorder: a comprehensive review of diagnosis and clinical presentation, etiology, treatment, and current controversies: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10786009/
Zweryfikowano treść
Powyższe informacje nie zastępują kontaktu z lekarzem
Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.
