Choć w codziennym języku używa się pojęcia „seksoholizm”, warto wiedzieć, że aktualne klasyfikacje medyczne, takie jak ICD-11, opisują ten problem jako Zaburzenie kompulsywnych zachowań seksualnych (CSBD – Compulsive Sexual Behavior Disorder). To trudność, która dotyczy wielu osób i może prowadzić do cierpienia psychicznego, konfliktów w relacjach oraz problemów zdrowotnych i zawodowych.
Zaburzenie wykracza poza zdrowe zainteresowanie seksem, prowadząc do negatywnych konsekwencji w różnych sferach życia. Osoby dotknięte tym problemem często doświadczają trudności w kontrolowaniu impulsów seksualnych, mają kompulsywne myśli i zachowania seksualne, kontynuują ryzykowne zachowania mimo świadomości ich szkodliwości, zaniedbują obowiązki zawodowe, rodzinne i społeczne na rzecz zaspokajania potrzeb seksualnych oraz doświadczają problemów w relacjach interpersonalnych.
,,Seksoholizm'' definiuje się jako przewlekłe, postępujące zaburzenie charakteryzujące się kompulsywnymi zachowaniami seksualnymi. Kluczowe cechy tego zaburzenia to utrata kontroli nad zachowaniami seksualnymi czy obsesyjne myśli o seksie - wiele osób doświadcza silnego napięcia, które rozładowują poprzez aktywność seksualną. Z czasem mogą odczuwać potrzebę coraz częstszych działań seksualnych, aby poczuć ulgę – mimo świadomości ich negatywnych konsekwencji.
Zaburzenie kompulsywnych zachowań seksualnych objawia się szeregiem symptomów, które znacząco wpływają na życie osoby ,,uzależnionej". Rozpoznanie tych objawów jest kluczowe dla diagnozy i podjęcia odpowiedniego leczenia. Oto najczęstsze objawy:
Zachowania seksualne mogą przybrać formę działań impulsywnych lub kompulsywnych, które nie są zgodne z intencją osoby i przekraczają jej granice. Osoba zmagająca się z tą trudnością często:
angażuje się w przypadkowy seks bez zabezpieczenia,
nadużywa pornografii lub sextingu,
korzysta z usług komercyjnych lub poszukuje coraz bardziej ekstremalnych bodźców.
Te zachowania zwiększają ryzyko chorób przenoszonych drogą płciową, nieplanowanych ciąż oraz konfliktów z prawem. Dodatkowo, ryzykowne zachowania seksualne mogą prowadzić do utraty reputacji i szacunku w środowisku społecznym i zawodowym.
Po zaspokojeniu potrzeb seksualnych osoby z CSBD doświadczają intensywnego poczucia wstydu i winy. Ten emocjonalny rollercoaster prowadzi do pogłębiającej się izolacji społecznej i wykorzystywania seksu jako mechanizmu ucieczki od trudnych emocji. Zamiast rozwiązywać problemy emocjonalne w zdrowy sposób, osoba z CSBD ucieka w kompulsywne zachowania seksualne, które dają chwilową ulgę, ale długoterminowo pogłębiają cierpienie psychiczne. Warto pamiętać, że to nie brak silnej woli ani „niemoralność” sprawiają, że osoba nie może przestać. W wielu przypadkach kompulsywne zachowania seksualne są sposobem ucieczki od bólu emocjonalnego, trudnych emocji, niezaspokojonych potrzeb, poczucia pustki lub traumy. Terapia pozwala dotrzeć do tych przyczyn i znaleźć zdrowsze sposoby radzenia sobie z napięciem.
Leczenie zaburzenia kompulsywnych zachowań seksualnych przynosi korzyści takie jak:
Odzyskanie kontroli nad zachowaniami seksualnymi. Terapia pomaga zidentyfikować głębsze przyczyny kompulsywnych zachowań seksualnych, często związane z nierozwiązanymi traumami, co umożliwia wypracowanie skutecznych strategii radzenia sobie z impulsami;
Odbudowa poczucia własnej wartości. Zaburzenie często wiąże się z intensywnym poczuciem wstydu i winy, które prowadzi do spadku samooceny. Terapia oferuje wspierające, wolne od osądów środowisko, gdzie można odbudować poczucie własnej wartości;
Poprawa relacji międzyludzkich. ,,Uzależnienie" od seksu niszczy związki i relacje rodzinne. Psychoterapia koncentruje się na nauce budowania zdrowych więzi, opartych nie tylko na seksie, ale również na bliskości emocjonalnej i wzajemnym szacunku;
Rozwój zdrowych mechanizmów radzenia sobie ze stresem. ,,Seksoholizm'' często jest sposobem na odreagowanie napięcia i trudnych emocji. Terapia uczy konstruktywnych metod radzenia sobie z wyzwaniami bez uciekania się do kompulsywnych zachowań seksualnych.
Przedstawiamy wyselekcjonowaną grupę doświadczonych psychologów i psychoterapeutów, którzy specjalizują się w leczeniu ,,uzależnienia od seksu''. Nasi eksperci stosują sprawdzone metody terapeutyczne i podchodzą do klientów z empatią i zrozumieniem, bez osądzania. Oferują kompleksową pomoc zarówno osobom uzależnionym, jak i ich bliskim, którzy również doświadczają konsekwencji tego zaburzenia.
Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zaburzenia kompulsywnych zachowań seksualnych. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich zmaga się z tym problemem, pamiętaj, że profesjonalna pomoc jest dostępna i skuteczna. Odpowiedzi na pytania zostały opracowane przez doświadczoną psycholożkę.
To zależy od tego, co rozumiemy przez „uzależnienie”. W klasyfikacjach psychiatrycznych, takich jak DSM-5 czy ICD-11, nie znajdziemy terminu „seksoholizm” jako oficjalnej diagnozy. Natomiast Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w ICD-11 uznała problem za realny, wprowadzając kategorię Compulsive Sexual Behavior Disorder (CSBD) – zaburzenia kompulsywnych zachowań seksualnych. Oznacza to, że nie jest to uzależnienie w sensie chemicznym (jak alkoholizm czy narkomania), ale raczej zaburzenie kontroli impulsów, które może mieć podobne konsekwencje emocjonalne, społeczne i zdrowotne.
Osoby zmagające się z CSBD nie są w stanie kontrolować swoich zachowań seksualnych mimo powtarzających się negatywnych skutków. Odczuwa się przy tym wewnętrzny przymus, napięcie przed działaniem i ulgę po jego wykonaniu – to schemat znany z innych form uzależnień behawioralnych (np. hazardu). Chociaż termin „uzależnienie seksualne” bywa nadal używany w literaturze i mediach, coraz więcej specjalistów preferuje określenia neutralniejsze, by unikać stygmatyzacji i uproszczeń. Problem jest realny, wymaga leczenia i wsparcia – niezależnie od tego, jak go nazwiemy.
Samo oglądanie pornografii nie jest równoznaczne z uzależnieniem. Dla wielu osób jest to neutralny lub nawet pozytywny element życia seksualnego – o ile nie zakłóca relacji, nie wiąże się z cierpieniem psychicznym i nie prowadzi do utraty kontroli.
Problem pojawia się wtedy, gdy korzystanie z pornografii staje się kompulsywne, czyli osoba nie potrafi przestać, nawet jeśli chce. Z czasem może to prowadzić do zaniedbania innych sfer życia, trudności w relacjach czy poczucia wstydu. Badania wskazują, że u części osób pornografia staje się narzędziem do regulacji emocji – ucieczką od stresu, lęku, samotności czy nudy. W takim przypadku pornografia może być jednym z elementów szerszego wzorca zaburzeń zachowań seksualnych, ale sama w sobie nie jest ich przyczyną.
Duże znaczenie mają czynniki indywidualne: podatność na uzależnienia, impulsywność, wcześniejsze doświadczenia traumatyczne. Zamiast demonizować pornografię jako taką, warto przyglądać się temu, po co i jak często z niej korzystamy – oraz czy mamy nad tym realną kontrolę.
Zdrowe zainteresowanie seksem to naturalna część ludzkiego życia – może być źródłem przyjemności, bliskości i satysfakcji. Problem zaczyna się wtedy, gdy aktywność seksualna (lub fantazje o niej) zaczynają dominować nad innymi obszarami życia, powodując cierpienie, konflikty lub konsekwencje zdrowotne.
Kluczowym kryterium jest utrata kontroli – jeśli ktoś wielokrotnie próbuje ograniczyć swoje zachowania, ale nie jest w stanie tego zrobić, może to świadczyć o problemie.
W CSBD pojawia się także tzw. błędne koło: napięcie → działanie seksualne → ulga → wstyd → ponowne napięcie. W zdrowej seksualności decyzje są podejmowane świadomie i w zgodzie z własnymi wartościami, a nie pod przymusem psychicznym. Kolejną różnicą jest funkcja seksu – czy służy budowaniu więzi i bliskości, czy raczej ucieczce od trudnych emocji. Jeśli zachowania seksualne są impulsywne, kompulsywne, powtarzają się mimo negatywnych skutków – warto skonsultować się ze specjalistą, by to zrozumieć i ewentualnie rozpocząć pracę terapeutyczną.
Tak – osoby doświadczające kompulsywnych zachowań seksualnych mogą skutecznie odzyskać kontrolę nad swoim życiem i seksualnością. Terapia nie polega na „odcięciu” się od seksu, ale na zrozumieniu funkcji zachowań seksualnych, budowaniu zdrowszych strategii radzenia sobie z emocjami i nauce stawiania granic.
W zależności od osoby, stosuje się różne podejścia terapeutyczne – m.in. CBT (poznawczo‑behawioralną), ACT (opartą na akceptacji), DBT czy terapię schematów. Wiele osób potrzebuje również pracy nad traumami z przeszłości, trudnościami w budowaniu bliskości lub regulacji emocji. Leczenie może też obejmować terapię par, jeśli problem wpływa na relację.
Kluczowe jest wsparcie bez oceniania – wiele osób doświadcza silnego wstydu, co utrudnia szukanie pomocy. Im wcześniej osoba trafi do specjalisty, tym większa szansa na poprawę jakości życia, relacji i dobrostanu psychicznego.
Nie – kompulsywne zachowania seksualne dotyczą zarówno mężczyzn, jak i kobiet, choć mogą się inaczej przejawiać. W badaniach klinicznych rzeczywiście częściej diagnozuje się CSBD u mężczyzn, co częściowo wynika z norm kulturowych (np. większej akceptacji męskiej seksualności) i różnic w sposobie zgłaszania się po pomoc.
U kobiet problem ten bywa bardziej zinternalizowany – częściej przejawia się w formie romantycznych obsesji, erotyzowania relacji, sextingu lub potrzeby potwierdzania swojej wartości przez seksualność. Dodatkowo, kobiety często doświadczają silniejszego wstydu i samooskarżeń, co sprawia, że trudniej im sięgnąć po wsparcie.
Płeć nie determinuje istnienia problemu – ważniejsze są indywidualne czynniki psychologiczne: impulsywność, regulacja emocji, relacyjne schematy. CSBD może dotyczyć osób każdej płci, orientacji seksualnej i wieku – dlatego warto mówić o nim z większą otwartością i mniejszym tabu.
Pomoc bliskiej osobie zaczyna się od empatii i nieoceniania. Osoby zmagające się z kompulsywnymi zachowaniami seksualnymi często czują się głęboko zawstydzone, winne i samotne – i właśnie te emocje mogą napędzać dalsze zachowania.
Warto zacząć od spokojnej rozmowy, opartej na trosce, a nie oskarżeniach. Możesz powiedzieć, że widzisz jej cierpienie i że wierzysz, że zasługuje na pomoc. Jednocześnie nie przejmuj odpowiedzialności za leczenie – to osoba potrzebująca wsparcia musi podjąć decyzję o terapii. Zachęć ją do kontaktu ze specjalistą – psychoterapeutą, najlepiej pracującym z zaburzeniami seksualności lub uzależnieniami behawioralnymi.
Jeśli problem dotyczy partnera/partnerki, rozważ również własne wsparcie terapeutyczne, ponieważ bliscy często doświadczają skutków współuzależnienia, złości, lęku i braku zaufania. Twoja obecność, cierpliwość i otwartość mogą być bardzo wspierające – ale nie zastąpią profesjonalnej terapii.
Jeśli masz więcej pytań dotyczących ,,uzależnienia'' od seksu, nasz specjalistyczny chat jest dostępny dla Ciebie przez całą dobę. Możesz bezpiecznie i całkowicie anonimowo porozmawiać z naszym systemem, który został zaprogramowany przez ekspertów w dziedzinie seksuologii, aby udzielać rzetelnych informacji i wsparcia.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób zmagających się z ,,uzależnieniem'' od seksu, specjaliści oferują darmowe konsultacje seksuologiczne. Kwestie finansowe mogą stanowić istotną barierę w podjęciu decyzji o rozpoczęciu terapii, dlatego chcemy ułatwić ten pierwszy krok.
Kiedy warto skorzystać z bezpłatnej konsultacji?
Gdy zauważasz u siebie lub bliskiej osoby utratę kontroli nad zachowaniami seksualnymi, mimo prób ich ograniczenia.
Kiedy myśli o seksie zaczynają dominować w Twoim życiu, utrudniając koncentrację na codziennych obowiązkach.
Jeśli doświadczasz intensywnego poczucia wstydu i winy po aktach seksualnych.
Gdy Twoje zachowania seksualne zaczynają negatywnie wpływać na relacje, pracę lub zdrowie.
Jeśli zauważasz u siebie rosnącą potrzebę coraz intensywniejszych i częstszych doznań seksualnych.
Pamiętaj, że pierwszy krok jest często najtrudniejszy, ale może być początkiem drogi do zdrowszego i szczęśliwszego życia. Nie zwlekaj – skorzystaj z bezpłatnej konsultacji już dziś i zrób ten ważny krok w kierunku lepszego zdrowia psychicznego i seksualnego.
Andersson, C., Carlström, C., Amroussia, N., & Lindroth, M. (2024). Using Twelve‑Step Treatment for Sex Addiction and Compulsive Sexual Behaviour (Disorder): A Systematic Review of the Literature. Sexual Health & Compulsivity, 31(2), 170–188. https://doi.org/10.1080/26929953.2024.2339208
Cassidy, R., & Griffiths, M. D. (2015). Sexual addiction, hypersexual behaviour and relative psychological factors during COVID‑19 pandemic. Journal of Behavioural Addictions. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8910026/
Ciarrochi, J., & Heaven, P. (2022). Sexual Addiction Disorder–A Review With Recent Updates. Journal of Psychosexual Health, 4(2), 95–101. https://doi.org/10.1177/26318318221081080
Hébert, M., & Coupland, M. (2017). Sexual addiction: insights from psychoanalysis and functional neuroimaging. Frontiers in Psychology, 4, 220. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3960064/
Kraus, S. W., Voon, V., & Potenza, M. N. (2016). Should compulsive sexual behavior be considered an addiction? Addiction, 111(12), 2097–2106.
Kraus, S. W., & Gola, M. (2018). Paroxetine treatment of problematic pornography use. Journal of Sexual Medicine.
Müller, A., & Krueger, N. (2016). Understanding and Managing Compulsive Sexual Behaviors. Journal of Sexual Medicine. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2945841/
Stewart, D., & Black, B. (2017). The effects of sexually explicit material use on romantic relationship dynamics. Journal of Sex & Marital Therapy. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5370376/
Stein, D. J., & Pauls, D. L. (2005). Understanding and managing compulsive sexual behaviors. Current Psychiatry Reports, 7(3), 214–219.
World Health Organization. (2019). International Classification of Diseases for Mortality and Morbidity Statistics (ICD‑11). https://icd.who.int
Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.