Seksoholizm – objawy, skutki i metody leczenia

Seksoholizm, mimo kontrowersji wokół tego terminu, jest uznawany przez specjalistów za prawdziwe uzależnienie behawioralne. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 2018 roku oficjalnie sklasyfikowała "kompulsywne zachowania seksualne" jako zaburzenie zdrowia psychicznego w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11.

Mechanizmy neurologiczne (mózgowe) leżące u podstaw seksoholizmu są podobne do tych występujących w uzależnieniach od substancji - obejmują one zaburzenia układu nagrody w mózgu, szczególnie w zakresie wydzielania dopaminy. Osoby uzależnione doświadczają objawów charakterystycznych dla innych uzależnień: utraty kontroli, tolerancji (potrzeby zwiększania intensywności bodźców), objawów odstawiennych oraz kontynuowania zachowań mimo negatywnych konsekwencji.

Nadmierne korzystanie z pornografii jest często pierwszym krokiem w rozwoju seksoholizmu. Łatwy dostęp do treści pornograficznych w internecie, ich różnorodność i intensywność mogą prowadzić do desensytyzacji - zjawiska, w którym mózg wymaga coraz silniejszych bodźców, aby osiągnąć ten sam poziom pobudzenia.

Regularne oglądanie pornografii może zmieniać strukturę i funkcjonowanie mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji i kontrolę impulsów. U osób predysponowanych do uzależnień może to prowadzić do rozwoju kompulsywnych zachowań seksualnych, które z czasem wymykają się spod kontroli. Warto jednak podkreślić, że nie każda osoba korzystająca z pornografii rozwinie uzależnienie - kluczową rolę odgrywają tu czynniki genetyczne, środowiskowe oraz indywidualna historia życia.

Granica między zdrowym zainteresowaniem seksem a uzależnieniem może być czasem trudna do określenia, jednak istnieją wyraźne różnice. Zdrowa seksualność charakteryzuje się dobrowolnością, wzajemnością, czerpaniem przyjemności i brakiem negatywnych konsekwencji. Jest integralną częścią życia, ale nie dominuje nad innymi jego aspektami.

Uzależnienie od seksu natomiast cechuje się utratą kontroli, obsesyjnymi myślami, zaniedbywaniem innych obszarów życia oraz kontynuowaniem zachowań mimo ich szkodliwych skutków. Kluczowym wskaźnikiem jest wpływ na codzienne funkcjonowanie - jeśli myśli i zachowania seksualne zaczynają negatywnie wpływać na relacje, pracę, zdrowie fizyczne lub psychiczne, może to wskazywać na problem uzależnienia wymagający profesjonalnej pomocy.

Seksoholizm, podobnie jak inne uzależnienia, jest zaburzeniem, które poddaje się skutecznemu leczeniu. Terapia uzależnienia od seksu zazwyczaj obejmuje podejście wielowymiarowe, łączące psychoterapię indywidualną, terapię grupową oraz często wsparcie farmakologiczne. Najskuteczniejsze metody terapeutyczne to terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) oraz programy 12 kroków wzorowane na programie Anonimowych Alkoholików.

Proces zdrowienia z seksoholizmu jest długotrwały i wymaga zaangażowania. Celem terapii nie jest całkowita abstynencja seksualna, lecz raczej wypracowanie zdrowego podejścia do seksualności i intymności. Badania pokazują, że osoby, które ukończyły kompleksowy program terapeutyczny i kontynuują udział w grupach wsparcia, mają wysokie szanse na długotrwałą poprawę jakości życia i kontrolę nad kompulsywnymi zachowaniami seksualnymi.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, seksoholizm dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety, choć statystyki wskazują na większą liczbę zdiagnozowanych przypadków wśród mężczyzn. Ta dysproporcja może wynikać z różnic kulturowych i społecznych - kobiety mogą rzadziej zgłaszać się po pomoc z powodu większego stygmatyzowania kobiecej seksualności i wstydu związanego z przyznaniem się do problemu.

Uzależnienie od seksu może przejawiać się nieco inaczej u kobiet niż u mężczyzn. Kobiety częściej uzależniają się od romantycznych aspektów relacji seksualnych, podczas gdy mężczyźni mogą być bardziej skupieni na fizycznych doznaniach. Jednak podstawowe mechanizmy uzależnienia pozostają podobne niezależnie od płci - obejmują utratę kontroli, obsesyjne myśli i zachowania oraz negatywny wpływ na życie codzienne.

Wspieranie osoby zmagającej się z seksoholizmem wymaga delikatności, empatii i zrozumienia. Pierwszym krokiem jest edukacja - zdobycie wiedzy na temat tego uzależnienia pomoże Ci lepiej zrozumieć, z czym zmaga się bliska osoba. Unikaj osądzania, zawstydzania czy obwiniania, gdyż może to pogłębić poczucie wstydu i izolacji, które często towarzyszą seksoholizmowi.

Zachęcaj bliską osobę do szukania profesjonalnej pomocy, oferując konkretne wsparcie - możesz pomóc znaleźć odpowiedniego terapeutę, towarzyszyć w drodze na pierwsze spotkanie czy wspierać w uczestnictwie w grupach wsparcia. Pamiętaj jednak o własnych granicach - uzależnienie od seksu może mieć destrukcyjny wpływ na relacje, dlatego ważne jest, abyś również zadbał(a) o swoje potrzeby, korzystając z pomocy terapeuty lub grup wsparcia dla bliskich osób uzależnionych.