Choroba dwubiegunowa, znana również jako zaburzenie afektywne dwubiegunowe (ChAD), to złożone zaburzenie psychiczne charakteryzujące się naprzemiennymi cyklami skrajnych stanów emocjonalnych. Pacjenci doświadczają okresów głębokiej depresji, przeplatanych epizodami manii lub hipomanii. Ta cykliczność nastrojów stanowi kluczowy element definiujący chorobę dwubiegunową.
W trakcie epizodów depresyjnych osoby dotknięte ChAD mogą odczuwać skrajne przygnębienie, utratę zainteresowań i energii, czy doświadczać kryzysu\myśli samobójczych. Z kolei w fazie maniakalnej lub hipomaniakalnej pojawiają się stany intensywnej euforii, nadmiernego optymizmu i zwiększonej aktywności. Ta huśtawka emocjonalna może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, relacje międzyludzkie i ogólną jakość życia pacjentów. Co ważne, epizody manii mogą wydawać się dla osób z zewnątrz, czymś pozytywnym, natomiast osobom z ChAD najczęściej sprawiają ogromny ból i trudności.
ChAD diagnozuje się najczęściej w późnym okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (ChAD) charakteryzuje się szerokim spektrum objawów, które znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie osoby nim dotkniętej. Kluczowe symptomy obejmują:
Choroba dwubiegunowa, często postrzegana przez pryzmat dramatycznych zmian nastroju, może manifestować się w sposób bardziej subtelny i trudny do rozpoznania. Nieoczywiste sygnały tego zaburzenia mogą przejawiać się w codziennym funkcjonowaniu osoby dotkniętej ChAD, często mylone z cechami charakteru lub przejściowymi trudnościami życiowymi. Pacjenci mogą doświadczać okresów intensywnej kreatywności i produktywności, które na pierwszy rzut oka wydają się pozytywne, ale w rzeczywistości są zwiastunem nadchodzącej fazy maniakalnej.
Co ważne, epizody manii mogą wydawać się dla osób z zewnątrz, czymś pozytywnym, natomiast osobom z ChAD najczęściej sprawiają ogromny ból i trudności. Przy epizodach hipomanii otoczenie może je postrzegać, jako coś pozytywnego, ponieważ osoba z ChAD ma więcej energii, jest bardziej aktywna, towarzyska. Również na początku okresu manii osoba z ChAD czuje się bardzo dobrze, jednak osoby z zewnątrz mogą zauważyć, że jej zachowanie jest przesadzone, nienaturalne. Gdy epizod manii trwa dłużej (ponad 2 tygodnie), osoba chorująca może odczuwać duże zmęczenie i ból z powodu bezsenności, pobudzenia psychoruchowego i gonitwy myśli.
Rozpoznanie tych nieoczywistych sygnałów wymaga szczególnej uwagi ze strony bliskich oraz specjalistów. Zmiany w rytmie snu, nagłe zainteresowanie nowymi hobby czy projekty, które wydają się nierealistyczne, mogą być subtelnymi wskazówkami rozpoczynającej się fazy maniakalnej. Natomiast wycofanie społeczne, problemy z koncentracją czy nieuzasadnione poczucie winy mogą sygnalizować nadchodzącą depresję. Zrozumienie tych mniej oczywistych aspektów choroby dwubiegunowej jest ważne dla wczesnej interwencji i skutecznego zarządzania tym złożonym zaburzeniem.
Choroba dwubiegunowa to poważne zaburzenie psychiczne, które wymaga profesjonalnej pomocy. Wczesne skorzystanie z pomocy specjalisty daje wiele korzyści:
Dokładna diagnoza i indywidualny plan leczenia;
Kompleksowe podejście do wsparcia - psychoterapia i skierowanie na farmakoterapię;
Psychoedukacja - dzięki niej osoba z ChAD może się nauczyć rozpoznawać wczesne symptomy choroby i poinformować o tym lekarza psychiatrę, psychoterapeutę oraz swoich bliskich;
Wsparcie w powrocie do normalnego funkcjonowania, podjęciu pracy i nawiązywania prawidłowych relacji społecznych;.
Pomoc w zapobieganiu nawrotom epizodów;
Wsparcie w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami.
Choroba afektywna dwubiegunowa to złożone zaburzenie, które nie musi być ciężarem dźwiganym w samotności. Nasz zespół, składający się z wysoce wykwalifikowanych psychologów i psychoterapeutów, specjalizuje się w prowadzeniu osób potrzebujących wsparcia, przez zawiłości tej choroby, ku stabilizacji i poprawie jakości życia.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe często rodzi wiele wątpliwości, zarówno u osób doświadczających jego objawów, jak i ich najbliższego otoczenia. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania, które mogą pomóc w lepszym zrozumieniu tej złożonej przypadłości oraz metod radzenia sobie z nią. Warto pamiętać, że choroba dwubiegunowa ma wiele twarzy i każdy przypadek jest unikalny. Dlatego kluczowe jest, aby zawsze szukać indywidualnej konsultacji u specjalisty, który może dostosować podejście do konkretnej sytuacji pacjenta.
Choroba dwubiegunowa jest złożonym zaburzeniem psychicznym, którego etiologia nie jest jeszcze w pełni poznana. Badania wskazują jednak na wieloczynnikowe podłoże tego schorzenia, obejmujące zarówno predyspozycje genetyczne, jak i czynniki środowiskowe.
Badacze zgadzają się, że na rozwój choroby dwubiegunowej wpływa kombinacja różnych elementów, takich jak zmiany w funkcjonowaniu mózgu, zaburzenia równowagi biochemicznej organizmu, stresujące wydarzenia życiowe czy traumy. Warto podkreślić, że sama obecność czynników ryzyka nie oznacza automatycznie rozwoju choroby - jest to raczej wynik skomplikowanej interakcji między genami a środowiskiem.
Wczesne rozpoznanie ChAD ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia i poprawy jakości życia pacjentów. Im szybciej zostanie postawiona prawidłowa diagnoza, tym większe są szanse na efektywne kontrolowanie objawów, zapobieganie poważnym konsekwencjom zdrowotnym i społecznym, minimalizowanie ryzyka hospitalizacji oraz poprawę długoterminowych rokowań. ChAD to przewlekłe zaburzenie, którego objawy mogą początkowo być subtelne lub mylone z innymi problemami psychicznymi, dlatego tak istotna jest świadomość społeczna dotycząca wczesnych sygnałów ostrzegawczych.
Wczesna diagnoza umożliwia szybsze wdrożenie odpowiedniej farmakoterapii i psychoterapii, co może znacząco wpłynąć na stabilizację nastroju i zapobieganie nawrotom. Proces diagnostyczny wymaga szczegółowej oceny klinicznej przeprowadzonej przez doświadczonego psychiatrę, obejmującej wywiad z pacjentem, analizę historii rodzinnej oraz ocenę objawów w kontekście kryteriów diagnostycznych. Precyzyjna i szybka diagnoza jest kluczowa, ponieważ umożliwia natychmiastowe rozpoczęcie leczenia, co może znacząco wpłynąć na przebieg choroby i jakość życia pacjenta.
Rokowania są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak wczesność rozpoznania, skuteczność leczenia oraz wsparcie społeczne. Badania pokazują, że osoby, u których ChAD zostało wcześnie zdiagnozowane i którzy konsekwentnie stosują się do zaleceń psychoterapeutycznych i psychiatrycznych, mają lepsze rokowania i wyższą jakość życia.
Właściwe leczenie może znacząco zmniejszyć częstotliwość i intensywność epizodów maniakalnych i depresyjnych, co przekłada się na ogólną poprawę funkcjonowania.
Jakość życia może być znacznie poprawiona dzięki kompleksowemu podejściu do leczenia. Oprócz farmakoterapii i psychoterapii, istotne są również zmiany stylu życia, takie jak optymalna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie się, utrzymywanie prawidłowego rytmu dobowego oraz budowanie sieci wsparcia społecznego i rodzinnego. Mimo że ChAD jest chorobą przewlekłą, przy odpowiednim leczeniu i wsparciu, wiele osób z tym zaburzeniem może prowadzić satysfakcjonujące i produktywne życie, realizując się zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej:
Jeśli występuje zażywanie substancji psychoaktywnych, autoagresja\samookaleczanie czy też kryzysy samobójcze, bardzo ważna jest współpraca z przynajmniej dwoma specjalistami: psychiatrą i psychoterapeutą (warto otoczyć się opieką lekarza internisty oraz znać pobliskie Ośrodki Interwencji Kryzysowej). Praca nad emocjami, głównie lękiem, obojętnością czy poczuciem nieradzenia sobie, jest najczęściej pierwszym etapem interwencji, ponieważ to te stany są podłożem autoagresji. To również tworzenie planów i strategii zastępczych w chwilach kryzysu. Kolejne etapy psychoterapii to, przykładowo, praca nad schematami myślenia, nad doświadczeniami i trudnymi sytuacjami - gdy osoba dotknięta ChAD będzie poznawczo i emocjonalnie na to gotowa, najczęściej za pomocą farmakoterapii.
To zrozumiałe, że może być ciężko zadbać o dobre odżywianie, aktywność fizyczną i prawidłowy sen, gdy osoba z zaburzeniem dwubiegunowym jest w fazie silnej depresji lub manii. Współpraca ze specjalistami pomoże obniżyć intensywność i częstotliwość zmian epizodów, co pozwoli na spokojniejsze radzenie sobie.
Wsparcie społeczne jest bardzo ważne - badania naukowe donoszą o istotności sieci wsparcia w zaburzeniach psychicznych i chorobach przewlekłych. Jeśli jedną z bolesnych trudności osoby mierzącej się z ChAD jest poczucie samotności, warto poszukać grup wsparcia (np. na Facebooku czy na stronach ośrodków terapeutycznych), ale też poszukać grup związanych, np. z naszym hobby. Poczucie samotności nie musi być też rozwiązane jedynie z pomocą nowych znajomości. To wewnętrzne i subiektywne poczucie, które może zostać otoczone wsparciem psychoterapeuty.
Jeśli osoba mierząca się z zaburzeniem dwubiegunowym czuje się spokojniej i lepiej sobie radzi, ważne jest, by zadbać o redukcję używek, np. papierosów oraz o prewencję chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca.
Leczenie choroby dwubiegunowej (ChAD) to kompleksowy proces, którego głównym celem jest stabilizacja nastroju pacjenta i poprawa jego jakości życia. Skuteczna terapia opiera się na dwóch głównych filarach: farmakoterapii i psychoterapii. Farmakoterapia stanowi podstawę leczenia, z kluczową rolą leków stabilizujących nastrój. W zależności od fazy choroby, mogą być również stosowane leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne. Ważne jest, by nie opierać leczenia na monoterapii (jednym typie leku). Dobór odpowiednich leków i ich dawek wymaga indywidualnego podejścia i regularnego monitorowania stanu pacjenta.
Wiele osób zniechęca się do farmakoterapii, ze względu na odczucie objawów niepożądanych. Jednak w psychiatrii występuje wachlarz leków i ich kombinacji - właśnie ze względu na umożliwienie indywidualnego leczenia - stąd istotne jest każdorazowe informowanie psychiatry o objawach nam przeszkadzających. Lekarz powinien zmienić wtedy lek\kombinację.
Psychoterapia, szczególnie terapia poznawczo-behawioralna (CBT) oraz terapia interpersonalna i rytmu społecznego (IPSRT), stanowi ważne uzupełnienie farmakoterapii. Istotną rolę odgrywa również psychoedukacja, która pomaga pacjentom i ich rodzinom lepiej zrozumieć chorobę i aktywnie uczestniczyć w procesie leczenia. Wsparcie rodziny i bliskich oraz regularna opieka lekarska są kluczowe dla skutecznego kontrolowania ChAD. Kompleksowe podejście, łączące wszystkie te elementy, daje najlepsze szanse na poprawę jakości życia pacjentów z chorobą dwubiegunową.
Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji o zaburzeniu dwubiegunowym lub szukasz wsparcia informacyjnego, możesz całodobowo i anonimowo porozmawiać z naszym systemem, który został opracowany we współpracy z ekspertami w dziedzinie psychiatrii, aby dostarczać rzetelnych informacji o ChAD. Pamiętaj jednak, że ta forma kontaktu nie zastępuje konsultacji z lekarzem - w przypadku podejrzenia choroby dwubiegunowej zawsze należy skonsultować się ze specjalistą w celu postawienia diagnozy i ustalenia odpowiedniego leczenia.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.
Rozumiejąc złożoność zaburzenia dwubiegunowego (ChAD) i wyzwania związane z jej diagnozą, specjaliści oferują możliwość bezpłatnej pierwszej konsultacji. Zdajemy sobie sprawę, że podjęcie decyzji o rozpoczęciu leczenia może być trudne, szczególnie w kontekście epizodów charakterystycznych dla ChAD. Obawy są naturalne. Jednak warto spróbować i pozwolić sobie pomóc!
Kiedy warto skorzystać z konsultacji?
Gdy zauważasz u siebie lub bliskiej osoby naprzemienne okresy wzmożonej aktywności (mania) i głębokiego przygnębienia (depresja);
Kiedy doświadczasz nagłych zmian w poziomie energii, rytmie snu lub apetycie;
Jeśli masz trudności z kontrolowaniem impulsów lub podejmujesz ryzykowne decyzje w okresach podwyższonego nastroju;
Gdy wahania nastroju znacząco wpływają na twoje relacje osobiste lub funkcjonowanie zawodowe.
Potrzebujesz bezpłatnej pomocy?
Nie zwlekaj – umów się na bezpłatną pierwszą konsultację już dziś. Wczesna diagnoza i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia są kluczowe dla skutecznego zarządzania chorobą dwubiegunową i poprawy jakości życia.
Geddes, J. R., & Miklowitz, D. J. (2013). Treatment of bipolar disorder. The Lancet, 381(9878), 1672-1682.
Grande, I., Berk, M., Birmaher, B., & Vieta, E. (2016). Bipolar disorder. The Lancet, 387(10027), 1561-1572.
Yatham, L. N., Kennedy, S. H., Parikh, S. V., Schaffer, A., Bond, D. J., Frey, B. N., ... & Berk, M. (2018). Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) and International Society for Bipolar Disorders (ISBD) 2018 guidelines for the management of patients with bipolar disorder. Bipolar disorders, 20(2), 97-170.
Goodwin, G. M., Haddad, P. M., Ferrier, I. N., Aronson, J. K., Barnes, T. R. H., Cipriani, A., ... & Young, A. H. (2016). Evidence-based guidelines for treating bipolar disorder: Revised third edition recommendations from the British Association for Psychopharmacology. Journal of Psychopharmacology, 30(6), 495-553.
Malhi, G. S., Bassett, D., Boyce, P., Bryant, R., Fitzgerald, P. B., Fritz, K., ... & Singh, A. B. (2015). Royal Australian and New Zealand College of Psychiatrists clinical practice guidelines for mood disorders. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 49(12), 1087-1206.
John A. Rush, Monica Ramirez Basco “ Zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Terapia poznawczo-behawioralna.” 2020, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Van Rheenen, T. E., & O'Neil, A. (2022). What can lifestyle factors tell us about cognitive dysfunction in bipolar disorder? European Neuropsychopharmacology, 64, 1–3. https://doi.org/10.1016/j.euroneuro.2022.07.574
Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.