Left ArrowWstecz

Zmagania z przemocą domową i utratą uczuć do męża – jak sobie poradzić?

Dzień dobry, chciałabym poprosić o pomoc, bo przestaję sobie radzić sama ze sobą i swoimi emocjami. WYDAJE MI SIĘ, ŻE PRZESTAŁAM KOCHAĆ SWOJEGO MĘŻA W 2011r. poznałam teraźniejszego męża Grzegorza. Niestety od początku okazało się, że nadużywa on alkoholu i jest po nim agresywny. Ale zakochałam się. Po 3 miesiącach pierwszy raz mnie uderzył, w zasadzie poszarpał tylko. Po ok. dwóch latach będąc pod wpływem alkoholu, uderzył mnie w nos. Nie pamiętam jak, ale zamknęłam mu drzwi przez nosem i przez pół nocy wyzywał mnie pod balkonem. Wybaczyłam, bo kochałam. Na skutek problemów w pracy przenieśliśmy się wszyscy do innej miejscowości, wtedy to kolejny raz jego pięść znalazła się na mojej twarzy. Był pijany. Wtedy to gdybym nie uciekła z własnego domu, to pewnie skończyłoby się tragicznie. Z zakrwawioną twarzą wybiegłam z domu i wezwałam policję. I znów wybaczyłam. W 2020r. wzięliśmy ślub. Wiem, pytają Państwo, po co skoro pił i bił, ale obiecywał, że już nie będzie. Miał przerwę od picia aż do 2023, kiedy to w złości, że chcę go wyrzucić z domu, bo jest pod wpływem, zaczął rzucać walizką. W obronie stanął mój syn i tym razem to on był silniejszy (ma 16 lat) i uderzył męża. Poczułam wtedy, że wystarczy już, że mam dość. Jednak znowu wybaczyłam. Obiecałam sobie, że może ja gdzieś źle coś robię i postanowiłam się zmienić, być cierpliwą, dobrą żoną, ale przy każdej kłótni, a jest ich wiele, mąż prawie zawsze stara się stawiać na swoim, udowadniać swoje racje. Pewnie, gdybyśmy byli normalnym małżeństwem, to takie kłótnie można byłoby zażegnać, ale najgorsze jest to, że po tylu latach wzajemnych relacji zaczynam odczuwać niechęć do tego związku. Tyle razy mówiłam mu, że mam dość i chce się rozejść, potem po jego błaganiach, on wraca, bo wydaje mi się, że sama nie dam sobie rady z codziennością życia. Staram się ratować ten związek, ale nie potrafię wykrzesać z siebie żadnych uczuć, jakbym była głazem. Co jest nie tak ze mną? Nie wiem już sama, gubię się…. przerasta mnie to…

User Forum

BBB

w zeszłym tygodniu
Małgorzata Plata

Małgorzata Plata

Szanowna Pani,

 

Odpowiadając na Pani pytanie, chcę przede wszystkim podkreślić, że to, co Pani przeżywa, czyli poczucie, że nie jest Pani w stanie "wykrzesać z siebie żadnych uczuć" , zagubienie, dezorientacja jest charakterystyczne dla bliskich osób uzależnionych. Od lat trwa Pani w związku z osobą, która nie tylko nadużywa alkoholu, lecz również stosuje wobec Pani przemoc emocjonalną, fizyczną. Jak Pani podkreśla, mąż miewa przerwy w piciu alkoholu i wtedy sytuacja się poprawia. Taki etap w związku z nałogowcem i osobą stosującą przemoc określa się mianem "miesiąca miodowego". Wówczas pojawia się nadzieja, że problem jest zażegnany, że można żyć spokojnie. Niestety taki "miesiąc miodowy" trwa, dopóki partner nie wróci do picia i przemocowych zachowań. Funkcjonowanie w tego rodzaju związku prowadzi do współuzależnienia, które polega na tym, że partnerka uzależnia się od osoby pijącej, stosującej przemoc. Tu chodzi o uzależnienie emocjonalne, wynika ono z faktu, iż mimo krzywd, nadal kocha tę osobę chce jej pomóc, chronić rodzinę przed rozpadem. Doświadcza ona sprzecznych uczuć, miłość przeplata się z niechęcią, pojawia się poczucie winy (nieuzasadnione - stawianie sobie pytań typu: "może nie jestem dość dobrą żoną?"), także wstyd i lęk przed przemocą i zarazem lęk przed tym, że może sobie nie poradzić, jeśli podejmie decyzję o zakończeniu związku. W końcu pojawia się bezsilność, bezradność i poczucie jakby nic się nie odczuwało (to mechanizm dysocjacji tak charakterystyczny m.in dla osób traumatyzowanych).  

 

Rozumiem, że za tym pytaniem, kryje się wołanie o pomoc. Chcę podkreślić, że nie zasługuje Pani na takie traktowanie i nie musi Pani cierpieć. Przede wszystkim może Pani dać szanse pomóc sobie. Proszę rozważyć zgłoszenie się do Poradni Leczenia Uzależnień i zwrócenie się o konsultację ze specjalistą, który zajmuje się nie tylko osobami uzależnionymi, lecz również takimi osobami jak Pani (współuzależnionymi), czyli osobami, które żyją w permanentnym stresie, doświadczają przemocy ze strony uzależnionego. Tam może Pani otrzymać konkretne wsparcie tak, by mogła Pani chronić siebie i syna przed przemocą, innymi skutkami uzależnienia męża. Życzę Pani z głębi serca odzyskania siebie i spokoju ducha.

 

Pozdrawiam serdecznie,

Małgorzata Plata

Psycholog

w zeszłym tygodniu
Kacper Urbanek

Kacper Urbanek

Dzień dobry,

 

Bardzo dziękuję Ci za to, że tak szczerze i odważnie podzieliłaś się swoją historią. To, co opisujesz, to wiele lat ogromnego napięcia, przemocy, walki o spokój i o związek, w którym wielokrotnie została przekroczona granica bezpieczeństwa. I teraz, kiedy mówisz o tym, że czujesz się jak „głaz”, trudno się temu dziwić. To jest mechanizm, który w psychologii nazywamy często zamrożeniem emocjonalnym albo ochronnym odcięciem po prostu organizm, po tylu doświadczeniach cierpienia, rozczarowań i strachu, stara się chronić Cię przed kolejnym bólem, wyciszając emocje. W takich sytuacjach bardzo często pojawia się też wewnętrzny konflikt: z jednej strony ogromne zmęczenie, wyczerpanie, brak uczuć do partnera, a z drugiej lęk, czy sobie poradzisz sama, czy dasz radę udźwignąć życie bez tej relacji, nawet jeśli jest ona raniąca. Ten lęk to często efekt lat bycia w związku, gdzie partner dominował, osłabiał Twoje poczucie wartości i pewności siebie. W takich warunkach człowiek zaczyna wierzyć, że sam nie ma siły. To, że nadal próbujesz walczyć o związek, to też pewien mechanizm obronny, chęć utrzymania czegoś znanego, nawet jeśli jest trudne, bo niepewność bywa przerażająca. Ale jednocześnie sama już widzisz, że coraz trudniej Ci wykrzesać jakiekolwiek uczucia, bo ta relacja zwyczajnie Cię wyczerpała. To nie z Tobą jest coś nie tak. To konsekwencja lat życia w napięciu, przemocy i nadziei, która wielokrotnie była zawodzona. Każdy człowiek w podobnych warunkach zaczyna odczuwać to zmęczenie emocjonalne, pustkę, wycofanie. Jeśli czujesz, że nie masz już siły dalej dźwigać wszystkiego sama, to właśnie taki moment często jest punktem zwrotnym, warto wtedy szukać wsparcia u specjalistów, którzy pomogą poukładać myśli i emocje, bez oceniania. Sama podjęłaś przez te lata ogromny wysiłek, by utrzymać rodzinę i chronić siebie oraz dziecko. Teraz warto zatroszczyć się o siebie o własne zdrowie psychiczne, o spokój, o bezpieczeństwo. Naprawdę nie musisz dźwigać tego ciężaru sama. Każdy człowiek zasługuje na życie bez strachu, bez ciągłego udowadniania swojej wartości i bez życia w nieustannym napięciu. Masz do tego prawo. Przesyłam dużo ciepła!

 

Z pozdrowieniami 

Kacper Urbanek 

Psycholog, diagnosta 

w zeszłym tygodniu
Monika Włodarkiewicz

Monika Włodarkiewicz

Dzień dobry, 

z tego, co Pani napisała, bardzo jasno wyłania się obraz długotrwałej przemocy domowej — fizycznej, psychicznej i emocjonalnej. Jeśli dotychczas, nie dokonała Pani kroków, które pomógłby Pani nie być częścią tej spirali, wydaje się, że tym momencie, ważne, aby zgłosiła się Pani na konsultacje psychologiczne, aby uzyskać wsparcie, uporządkować emocje, zrozumieć mechanizmy, które trzymają Panią w tej relacji, odbudować poczucie wartości i granice, a także zaplanować bezpieczne zmiany, jeśli zdecyduje się Pani odejść. Pani zgłoszenie się po pomoc będzie wspierające również dla Pani syna, który jest częścią tej sytuacji i ma wpływ na jego przyszłość. 

w zeszłym tygodniu
Martyna Jarosz

Martyna Jarosz

Dzień dobry, 
To, przez co Pani przechodzi, jest niezwykle trudne i wymaga ogromnej siły, którą ma Pani w sobie, choć teraz może być trudno to dostrzec. Przemoc w związku, szczególnie w połączeniu z manipulacją i obietnicami poprawy, może powodować głębokie rany emocjonalne. Pani uczucia są naturalne—nie ma w tym nic "nie tak" z Panią. To odpowiedź na lata trudnych doświadczeń.
 

Kilka pytań do refleksji:

1. Czy gdyby nie obawa przed samotnością, podjęłaby Pani decyzję o odejściu? Co ta samotność tak naprawdę dla Pani oznacza?

2. Jak ta relacja wpływa na Pani zdrowie psychiczne i emocjonalne? Jak czuje się Pani na co dzień—czy częściej odczuwa Pani stres i zmęczenie niż spokój i radość?

3. Czy ma Pani wokół siebie ludzi, którzy mogą Panią wesprzeć w tej decyzji? Kto byłby Pani oparciem?

4. Co powiedziałaby Pani komuś bliskiemu, gdyby opowiedział historię podobną do Pani? Jaką radę dałaby Pani tej osobie?
 

Może trudno dostrzec sytuację z dystansu, ale proszę pamiętać - ma Pani prawo do życia wolnego od strachu i przemocy. Może warto skonsultować się z psychologiem, który pomoże dostrzec możliwe drogi i odnaleźć w sobie siłę do działania.

Pozdrawiam
Martyna Jarosz
 

w zeszłym tygodniu
Natalia Krawiec-Jokiel

Natalia Krawiec-Jokiel

BBB, 

Z tego, co napisałaś, wnioskuję, że w codzienności narażasz się na niewyobrażalne cierpienie. Z doświadczenia wiem, że mężowi bardzo trudno będzie zmienić swoje zachowanie, ponieważ jego percepcja na zaistniałe sytuacje jest zupełnie inna niż Twoja. Być może jest tak, że trudno jest mu dostrzec fakt, że alkohol stał się poważnym problemem prowadzącym do przemocy. I niestety zachowania męża będą się powtarzać, jest on prawdopodobnie w silnych mechanizmach uzależnienia, nie zaprzestanie kłótni i zachowań agresywnych oraz nadal będzie powtarzać, że się zmieni. Niestety, żeby w tej sytuacji zaszły zmiany, mąż powinien odstawić alkohol i udać się na terapię. 

Piszesz tu o bardzo poważnych rzeczach. Zachęcam Cię do zawiadomienia odpowiednich służb, założenia mężowi Niebieskiej Karty lub zgłoszenie się do Zespołu ds przeciwdziałania przemocy w rodzinie, który najpewniej znajduje się w MOPRze lub OPS w Twoim mieście. Wiem, że jest Ci trudno, ale miej na uwadze też to, że jesteś odpowiedzialna za swojego syna, a z tego, co piszesz, jest on niepełnoletni. Myślę, że w tej sytuacji należy podjąć kroki formalne. Poszukaj również miejsca nieopodal Twojego miejsca zamieszkania, które oferuje bezpłatną pomoc psychologiczną dla Ciebie i syna. 

w zeszłym tygodniu
Centrum Terapii Via Nova

Centrum Terapii Via Nova

Dzień dobry, dziękuję, że podzieliłaś się swoją historią. To, co opisujesz, jest niezwykle trudnym doświadczeniem, a Twoje uczucia zagubienia, niechęci i emocjonalnego wyczerpania są zupełnie zrozumiałe. Przeżyłaś wiele bólu – zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego – w związku z przemocą ze strony męża i jego nadużywaniem alkoholu. Z psychologicznego punktu widzenia, powtarzające się sytuacje przemocy, nawet jeśli przeplatane okresami spokoju, mogą prowadzić do utraty zaufania, poczucia bezpieczeństwa i emocjonalnego odrętwienia, które opisujesz jako bycie „głazem”. To nie oznacza, że coś jest z Tobą nie tak – to naturalna reakcja na długotrwały stres i traumę.


Przemoc, której doświadczyłaś, jest absolutnie niedopuszczalna, a Twoje wahania między chęcią odejścia a pozostaniem mogą wynikać z nadziei na zmianę, lęku przed samodzielnością czy poczucia odpowiedzialności za związek. To bardzo ludzkie, że szukałaś w sobie winy lub próbowałaś się zmienić, ale przemoc nie jest Twoją odpowiedzialnością – to zachowanie męża wymaga zmiany. Twoje uczucie niechęci do związku może być sygnałem, że Twoje potrzeby – bezpieczeństwa, szacunku, miłości – nie są zaspokajane.


Zadbaj o siebie: Twoje zdrowie psychiczne i fizyczne jest najważniejsze. Możesz spróbować rozmowy z kimś zaufanym – rodziną, przyjaciółką – lub zwrócić się po wsparcie do specjalisty. Rozważ kontakt z organizacjami pomagającymi ofiarom przemocy, np. Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” 800 120 002

Konsultacja z psychologiem pomoże Ci uporządkować emocje, odzyskać poczucie własnej wartości i zdecydować, co jest dla Ciebie i Twojego syna najlepsze. 

Życzymy powodzenia w tej trudnej sytuacji,
Zespół Centrum Via Nova

w zeszłym tygodniu
Tomasz Pisula

Tomasz Pisula

Dzień dobry, 

 

Proszę Pani, przykro mi, że spotykają Pani trudności. Jednak wierzę, że nigdy nie jest za późno, aby pracować na życie pełne miłości i spokoju.

 

Trudno tutaj dać proste odpowiedźi, ale będąc szczerym to przemoc jest niedopuszczalna i są to sytuację, które nie powinny mieć miejsca. Oczywiście, wiem, że to wszystko jest skomplikowane. Natomiast musi Pani zadbać o swoje bezpieczeństwo w pierwszej kolejności - to jest najważniejsze. 

 

Myślę, że warto, aby rozważyła Pani psychoterapię lub wsparcie ze strony fundacji, która mogłaby wspierać Panią. Potrzebuję Pani relacji, gdzie będzie można spokojnie rozważać nad tym co jest najlepsze dla Pani - nie są to decyzję proste, dlatego warto, aby miala Pani jakieś wsparcie. 

 

Uważam, że powinna Pani również porozmawiać z mężem o podjęciu przez niego terapii - alkohol i agresja każe myśleć nad tym, że sam ma trudności i musi się nimi zająć, jeśli chcą Państwo zbudować wartościowa relacje.

 

 

Proszę pamiętać o swoim bezpieczeństwie i o tym co dla Pani i dla Pani rodziny dobre. To może wymagać podjęcia bardzo trudnych decyzji, ale nie może Pani byc w relacji gdzie jest przemoc. Jeśli zdecyduje się Pani, że ta relacja nie jest dla Pani dobra - to dobrze, aby ktoś Pani wspierał i pomógł podjąć właściwe decyzję - dlatego proszę pomyśleć o terapii lub wsparciu ze strony fundacji, które wspiera kobiety dotknięte przemocą.

 

Z poważaniem,

Tomasz Pisula 

w zeszłym tygodniu
Karolina Bobrowska

Karolina Bobrowska

Dzień dobry, dziękuję, że podzieliła się Pani swoją historią - to bardzo trudne doświadczenia i rozumiem, jak bardzo może Pani czuć się zagubiona i przytłoczona. Przemoc w związku to poważny problem, który nie powinien być bagatelizowany ani wybaczany, bo naraża Panią i Pani rodzinę na realne niebezpieczeństwo. To, że odczuwa Pani niechęć i emocjonalne wyczerpanie, jest całkowicie zrozumiałe i naturalne w takiej sytuacji. Nie jest z Panią nic „nie tak”, wręcz przeciwnie, radzi sobie Pani w niezwykle trudnych okolicznościach. Warto, by skupić się teraz przede wszystkim na Pani bezpieczeństwie i wsparciu - zarówno emocjonalnym, jak i praktycznym. Nie musi Pani przechodzić przez to sama.

 

Pozdrawiam serdecznie

Karolina Bobrowska
psycholog

4 dni temu
Patrycja Kurowska

Patrycja Kurowska

Dzień dobry,

bardzo dziękuję Pani za zaufanie i otwartość. Opisała Pani bardzo trudną i bolesną historię, w której jest wiele cierpienia, niezrozumienia, samotności i ogromnej potrzeby bycia kochaną, zauważoną, bezpieczną. To, że Pani zdecydowała się o tym napisać, już samo w sobie jest wyrazem siły i pragnienia zmiany, choć być może teraz ma Pani wrażenie, że tej siły w sobie nie ma.

Z opisu wyłania się obraz wieloletniego życia w relacji, która nie tylko nie daje wsparcia, ale niesie ze sobą realne zagrożenie. Przemoc fizyczna, psychiczna i emocjonalna zostawia bardzo głębokie rany, również te niewidoczne. To, że Pani wciąż wątpi w siebie, że próbuje brać winę na siebie, że czuje się pogubiona i pusta – to nie jest „coś nie tak” z Panią. To naturalne reakcje osoby, która przez długi czas żyła w nieustannym napięciu i zagrożeniu, próbując za wszelką cenę ratować coś, co nie dawało oparcia.

Pani niechęć, obojętność, zmęczenie to nie dowód na to, że coś z Panią jest nie w porządku., o sygnał od organizmu, psychiki, że jest już za dużo., że przekroczone zostały granice wytrzymałości. Wiele osób w podobnych sytuacjach przeżywa coś, co nazywamy wypaleniem emocjonalnym. Trudno wtedy czuć cokolwiek, poza znużeniem, bezradnością, a czasem i wstydem, który nie powinien spoczywać na Pani barkach.

Pragnienie miłości i bliskości, decyzja o dawaniu kolejnych szans, nadzieja na zmianę... to wszystko pokazuje, że jest Pani jest bardzo wrażliwa. Problem jednak polega na tym, że miłość i związki nie powinny opierać się na bólu, strachu i walce o przetrwanie.

Zdecydowanie zachęcam Panią do kontaktu z psychologiem lub psychoterapeutą – najlepiej takim, który ma doświadczenie w pracy z osobami doświadczającymi przemocy i trudnych relacji partnerskich. Taka relacja terapeutyczna może być dla Pani miejscem bezpiecznym, w którym będzie mogła Pani bez oceny przyglądać się swoim emocjom, odzyskiwać kontakt ze sobą i podejmować decyzje w zgodzie z własnymi potrzebami.

Być może warto też rozważyć terapię par – pod warunkiem że oboje Państwo jesteście na to gotowi i że Pani mąż przestanie stosować jakąkolwiek formę przemocy. Terapia nie może toczyć się w atmosferze lęku, zastraszenia czy braku podstawowego szacunku.

W każdej chwili może też Pani skorzystać z bezpłatnego i anonimowego wsparcia pod numerem Niebieskiej Linii: 800 120 002. Dyżurujący tam specjaliści są gotowi wysłuchać i pomóc w trudnej sytuacji.

To zrozumiałe, że może się Pani bać zmian, że myśli Pani, iż sama sobie nie poradzi. Ale z doświadczenia zawodowego wiem, że kobiety w podobnych sytuacjach, z czasem odzyskują siłę. I Pani również ma w sobie tę siłę. Proszę tylko pozwolić sobie na wsparcie.

Nie jest Pani sama. Jestem przekonana, że może Pani odnaleźć w sobie spokój, bezpieczeństwo i nowy początek.

 

Z serdecznością,

Patrycja Kurowska

 

4 dni temu
Katarzyna Kania-Bzdyl

Katarzyna Kania-Bzdyl

Droga BBB,

 

jesteś osobą, która doświadczyła wieloletniej przemocy fizycznej i psychicznej. Dodatkowo Twój syn jest świadkiem tego, co się dzieje, jako dziecko musi stawać w Twojej obronie, a to jest coś, czego dziecko nie powinna doświadczać. Poczytaj proszę o parentyfikacji. Jeśli nie chcesz walczyć dla siebie, to Twoim obowiązkiem jest chronić syna (a nie na odwrót). Dlaczego nie założyłaś Niebieskiej Karty? Czy zgłaszałaś wspomniane incydenty na policję? Gdzie leży kres Twojego wybaczania? Zaznaczę mocno, że w powyższym opisie opisujesz tylko i wyłącznie swoje odczucia, trudności, poniesione krzywdy, a gdzie w tym wszystkim są odczucia, trudności i poniesione krzywdy Waszego syna, które funduje mu ojciec (alkohol, przemoc, awantury) i matka (pozostawanie w przemocowym małżeństwie)?

 

Istnieje prawdopodobieństwo, iż jesteś osobą współuzależnioną. Proszę, o tym również poczytaj. Pomyśl również o wsparciu psychologicznym dla siebie, a jeśli tego nie chcesz, to taka pomoc przydałaby się Twojemu synowi i to w trybie pilnym.

 

Pozdrawiam,

 

Katarzyna Kania-Bzdyl

4 dni temu
Aleksandra Wincz- Gajda

Aleksandra Wincz- Gajda

Droga BBB,

 podzielenie się trudnościami to niezbędny krok do zmiany. Ma go Pani już za sobą.  Nie ulega wątpliwości, że zarówno Pani, jak i Pani syn potrzebujecie wsparcia i pomocy psychologicznej.  Gorąco do tego zachęcam. Nie warto już zwlekać. Mechanizmy leżące u podstaw obecnego kryzysowego momentu, są niezwykle silne i bez odpowiedniego wsparcia będą utrudniać wychodzenie z niego.

 

Opisuje Pani cały konglomerat trudnych doświadczeń- przemoc (w jej wymiarze psychicznym i fizycznym), życie i kontakt z osobą uzależnioną, najprawdopodobniej współuzależnienie, a także uwikłanie syna w te zjawiska (parentyfikacja).  Trudno przekroczyć takie problemy w pojedynkę. Zaryzykowałabym nawet stwierdzenie, że jest to niemożliwe. Niezbędne jest tutaj wszelkie wsparcie- informacyjne, emocjonalne, relacyjne. 

Dla wzmocnienia i poszukiwania rozwiązań potrzebna będzie wiedza, ale przede wszystkim relacja terapeutyczna- dla Pani i syna.

 

Można zgłosić się do prywatnego gabinetu psychologicznego. Można skorzystać z całodobowej infolinii- "Niebieskiej Linii"- dla osób doznających przemocy w rodzinie i i jej świadków -800 120 002. Istnieją też linie wsparcia dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym- 116 123 ( działająca od poniedziałku do piątku od 14.00 do 22.00) oraz dla dzieci i młodzieży w kryzysie- 116 111 (całodobowa).  Można też skorzystać z pomocy Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Najczęściej działają one przy Miejskich Ośrodkach Pomocy Rodzinie/ Miejskich Ośrodkach Pomocy Społecznej. Bardzo często są to placówki całodobowe. Uzyska tam Pani wszelkie potrzebne wsparcie w zaopiekowaniu Pani kryzysu.  Przede wszystkim informacje o procedurze Niebieskiej Karty, informacje prawne, a także o możliwościach dołączenia np. do grup wsparcia, o psychoterapii indywidualnej.  W wielu miastach działają teraz Centra Zdrowia Psychicznego, w których w ciągu kilku dni można umówić się na pierwsze spotkanie.

 

Mocno trzymam za Panią kciuki. Powodzenia.

 

Pozdrawiam serdecznie, 

Aleksandra Wincz- Gajda

psycholog, psychoterapeuta

 

3 dni temu

Nadal nie znasz odpowiedzi na nurtujące Cię kwestie?

Umów się na wizytę do jednego z naszych Specjalistów!

Dobierz psychologaArrowRight

Zobacz podobne

Dzien dobry. Moje 14-letnie dziecko cierpi na depresję.
Dzien dobry. Moje 14-letnie dziecko cierpi na depresję. Ma stany lękowe, napady paniki, od roku leczymy ją farmakologicznie. Ja powoli tracę nadzieję, że to minie. Boję się o nią każdego dnia. Sama przestaję sobie z tym radzić. Jak mogę jej pomóc?
Kryzys suicydalny- proszę o pomoc
Miewam myśli samobójcze, jako jedyne wyjście z trudnej sytuacji ,walczę z tym, ale nieraz pocieszam się, że jak będzie tak ciężko dalej to mogę to zakończyć.
Czy gdy człowiek nie śpi po nocy, dużo się denerwuje, czuje się zmęczony - czy to może być objaw jakiejś choroby, np. depresji?
Czy gdy człowiek nie śpi po nocy, dużo się denerwuje, czuje się zmęczony, nic mu się nie chce, życie go irytuje, najchętniej nie wstawałby z łóżka - czy to może być objaw jakiejś choroby, np. depresji?
Po nagłym rozstaniu, gdzie wspólnie stworzyliśmy dom i musiałam się wyprowadzić, nie potrafię poradzić sobie z myślą, że muszę zacząć żyć od nowa.
Dzień dobry ! Piszę w nietypowej może sprawie . Rozstałam sie z partnerem po 5 latach bycia razem, w tym 2 lata zaręczyn ,wyremontowaliśmy dom, w którym mieszkaliśmy razem rok ,wszystko co w nim jest wybraliśmy razem od okien po meble ,mieliśmy kota, którego musiałam zostawić . On ze mną zerwał z dnia na dzień twierdząc, że i tak nic z tego nie wyjdzie i nie będziemy razem szczęśliwi ,kłóciliśmy się często ,głównie przez jego mamę (jest jedynakiem ) mieszkała obok nas i lubiła się wtrącać, a ja nie ukrywałam niechęci do tego faktu ,nie ufałam mu za bardzo, bo wiele razy zawiódł moje zaufanie. Jednak bardzo go kochałam, był moją pierwszą największą miłością i nie mogę poradzić sobie z tym , jak człowiek, którego kochałam tak mocno i tyle razem stworzyliśmy dla naszej przyszłości, mógł tak prawie z dnia na dzień porzucić to wszystko ,z jednej strony rozumiem, że postąpił tak, bo się dużo kłóciliśmy, ale ja nigdy z niego bym nie zrezygnowała chyba, żeby mnie zdradził, ale starałabym się naprawić naszą relację do końca, a on nawet nie chciał dać nam ostatniej szansy, tylko zaczął mnie unikać ,nie odbierał telefonów i nie odpisywał ,mówił, że mam spać na kanapie, bo nie chce razem, oddalił się ode mnie tak mocno, że musiałam się wyprowadzić z powrotem do rodziców . Jest mi ciężko zrozumieć, że to jest już naprawdę koniec , zastanawiam się czy on naprawdę mnie kochał i mu zależało, skoro tak zrobił . Było wiele zgrzytów między nami, ale nigdy nie porzuciłabym go , nigdy. Chciałabym żyć już dalej i nie rozmyślać o tym, ale nie mam pojęcia jak mam to zrobić i jak sobie poradzić z tym całym bólem, który w sobie noszę ,wiedząc, że to co zbudowaliśmy razem dla naszej przyszłości już nie wróci i muszę zacząć od nowa . Proszę o poradę .
Mąż nie chce włączyć lokalizacji telefonu. Wiele razy mnie zawiódł kłamstwem.
Dzień dobry Czy pomysł aby małżonkowie mieli wzajemnie włączoną w telefonach opcję lokalizacji to zły pomysł? Ja nie mam z tym problemu, jednak mój mąż nie chce się zgodzić na coś takiego. Twierdząc, że nie da mi się kontrolować. Dodam, że niejednokrotnie zawiódł moje zaufanie. Potrafi mnie okłamać prosto w oczy… składa obietnice bez pokrycia. Nie mówi mi o wszystkim twierdząc, że nie musi mi się tłumaczyć
Nie potrafię znaleźć pracy, a opiekuję się dziećmi. Spadła mi samoocena, czuję, że do niczego się nie nadaję.
Witam. Jestem mamą dwójki dzieci, niestety ponad pół roku temu straciłam pracę i teraz ciężko mi coś znaleźć, ponieważ nie mogę dopasować zmiany w pracy, żeby też ogarnąć dzieci. Mąż pracuje. Ja mam już dosyć tego szukania i ciągle nic. Wcześniej jakoś było ok, a teraz często zdarza mi się płakać i nic mi się nie chce. Szybko się denerwuję i krzyczę... Czasem myślę, że naprawdę jestem do niczego, bo nawet nie mogę znaleźć pracy...
Mam wrażenie, że wszystko mnie przerasta, brak własnego mieszkania, na pokładzie 15 miesięczna Nadia i 14 letnia zbuntowana Olivia.
Mam wrażenie, że wszystko mnie przerasta, brak własnego mieszkania (mieszkamy u mojej mamy), na pokładzie 15 miesięczna Nadia i 14 letnia zbuntowana Olivia...no i mąż, który cały dzień jest w pracy. Czasem budzę się rano i pierwsza moja myśl to po co.... Jaki sens wstawać jeśli nic nowego mnie nie czeka tylko problemy...
Mąż wymienia wiadomości z inną kobietą. Czy powinnam porozmawiać z nim jeszcze raz i poprosić o zakończenie tej relacji?
Dzień dobry. Jestem żoną od 16 lat, mamą dwójki dzieci. Wczoraj doszło do przykrej sytuacji, gdzie przez ramię widziałam telefon męża, a na nim świeże wiadomości Whatsapp od kobiety, która zaczęła pisać do niego na Instagramie, podziwiając jego prace. Mąż jakiś miesiąc temu opowiadał o niej, że tak się wypytuje, że jest szalenie bogata, mieszka w Chinach i opowiada mu i swoim życiu. Wtedy to zbyłam, ale wczoraj uświadomiłam sobie, że mąż codziennie z nią wymienia wiadomości. Zauważył, że jestem za nim i szybko przesunął ekran palcem, z mojej perspektywy po to, żeby to ukryć. Gdy zapytałam, czemu piszą, zaśmiał się i powiedział "chyba nie jesteś zazdrosna". Zaczęłam się trząść, miałam napływ miliona emocji: bólu, zwątpienia, złości, szoku, chciałam po prostu zapaść się pod ziemię. Mąż widząc moją reakcję stał cicho jak gdyby nic się nie stało. Chwyciłam za torebkę i chciałam wyjść z domu, wtedy wypytywał, gdzie idę. Dopiero wtedy zaczął mnie zatrzymywać i zapewniać, że to ona pisze do niego, że on jej zdawkowo odpowiada, że nic go z nią nie łączy, że liczę sie tylko ja i dzieci, że nigdy by mnie nie zdradził itp. Uspokoiłam się, współżyliśmy ze sobą, ale dziś nie mogę pozbyć się natrętnych myśli, cały czas mam supeł w brzuchu. Czy powinnam poprosić męża o pokazanie mi tych wiadomości? Czy to mnie uspokoi? Z tego co powiedział mąż, ta kobieta wie o mnie i o dzieciach, ale nie rozumiem, dlaczego dalej do niego pisze. Czy powinnam porozmawiać z nim jeszcze raz i poprosić o zakończenie tej relacji? Z góry bardzo dziękuję.
Niechciany tatuaż spowodował, że nie funkcjonuję normalnie - biorę leki psychiatryczne, czuję duszności i zawroty głowy, wstydzę się go potwornie. Mam wrażenie, że zniszczył mi życie.
4 lata temu zapragnąłem mieć tatuaż typu rękaw. Kompletnie nieprzemyślany, zrobiony tylko, żeby był, nie u jednego tatuażysty tylko u kilku. Męczyłem się z nim, aż nie dałem rady. Dostałem duszności, zacząłem się pocić, niekontrolowane wybuchy płaczu, ogromny smutek, niechęć, skakał mi puls, gdy ktoś na niego patrzył, spałem po parę godzin przez 2 miesiące, ledwo stałem na nogach, nie potrafiłem zrobić najprostszych czynności, robiło mi się sucho w ustach, bałem się sam spać, dorosły silny mężczyzna, okropnie schudłem, nie miałem apetytu. Nie potrafiłem sobie wybaczyć tego błędu. Raz słyszałem głos, tak jakby w głowie - swoje myśli, coś w stylu „co Ty zrobiłeś”. Jest mi ogromnie wstyd i czuję się skończonym idiotą wśród ludzi. Dostałem leki - asertin, ketilept, trittico i alprox doraźnie. Wzbraniałem się od tych leków, bo traktowałem to jako kolejną tragedię, która wyrządziłem sobie sam. Kiedy jakoś próbuję obrać plan na to wszystko, te myśli wracają - traktuję to jako zniszczone życie, już wiem, że przez te 4 lata wstyd mi było wyjść na siłownię a tak bardzo zależy mi na dobrej sylwetce, kiedy dochodzę do siebie po tych lekach i próbuję coś poćwiczyć, odechciewa mi się, jestem pewny, że wyglądałbym całkiem inaczej gdybym tego nie zrobił, bądź bardziej przemyślał i poszedł do dobrego tatuażysty. Bywają dni, że czuję się dobrze, ale czasem naprawdę nie chce mi się żyć. Całkowite usunięcie nie wiadomo czy jest możliwe a jeżeli tak to będzie to trwało parę lat i kiedy sam tatuaż kosztował 10tys, to seria zabiegów- może być ich nawet 40 po tysiąc złotych i wiąże się to z rekonwalescencją, zero basenu, siłowni, istnieje możliwość oparzenia, powstania blizn, ciężko to naprawdę przewidzieć. Nie wyobrażam sobie życia z tym cały czas. Nie wiem co powiem ojcu, rodzicom, kiedy naprawdę mam już swoje lata i naprawdę pasowałoby zacząć budować dom, a ja myślę jak usunąć tatuaż. Jestem w stanie wydać te pieniądze, ale jak to wyplenić z głowy, jak zabrać się za życie. Jest zima i chowam ten tatuaż pod bluzą, ale nie wyobrażam sobie kiedy przyjdą ciepłe dni i mam chodzić w podkoszulku. Zaczynam się pocić, trząść, kiedy jestem wśród ludzi. Poddaje się, nie wiem co robić. Kiedy próbuję sobie oznaczyć jakiś cel w postaci rekompensaty za wydane pieniądze np. postarać się rzucić palenie, nie pić alkoholu i chociaż część tych pieniędzy, bądź nawet całość miesięcznie przeznaczyć na sesję laserowego usuwania tatuażu, znaleźć w tym choć część pozytywu, jednak nie wiem czy to właśnie przez to badziewie na ręce przez te 4 lata nie nadużywam alkoholu, bo gryzło mnie to gdzieś podświadomie. Gdzieś tam łudzę się, że część jest jeszcze znośna, ale jestem pewny, że nie chciałbym go mieć. Czy to chwilowe załamanie czy nabawiłem się nerwicy ? Ogólnie źle reaguję na stres na innych płaszczyznach życia. Psychiatra nie określił co mi jest, powiedział proszę brać leki, nie myśleć, i że właśnie tatuaż mógł „to” rozpocząć. Czy to nerwica czy załamanie nerwowe, bądź zmęczenie decyzyjne ? Jest szansa, że rzucę te leki ? Mam napięciowy ból głowy i ucisk, czasami piszczenie w uszach. Kiedy popatrzę na ten tatuaż natychmiast pojawia się ból głowy. Moje życie stało się koszmarem.
TW! Zauważam, że nie radzę sobie, jestem przeciążona. Zmagam się z zaburzeniami, przeszłam niedokonane samobójstwo, nie mam dobrych relacji z siostrą.
Witam, jestem osobą, która rok temu w szpitalu psychiatrycznym się powiesiła, ale mnie odratowali, ciężko mi było dojść do siebie a pod koniec wakacji mój kuzyn dokonał samobójstwa i nie dość, że mam problemy z moją siostrą to nie potrafię sobie tego wszystkiego poukładać. Miałam już parę sytuacji, co chyba tylko ktoś z góry mnie chroni, ale nawet, kiedy doszło do rękoczynu pomiędzy mną a moją siostrą, to czuję, że niekiedy tracę kontrolę. Nawet na ostatnim spotkaniu z panią psycholog nową to wyszłam w trakcie wizyty, a psychoterapii jeszcze od pewnego czasu nie miałam regularnej. Ale czuję, że są dni, gdzie zaczynam się gubić, ale to nie wszystko, mimo że biorę leki to niekiedy muszę zmieniać pory leków, bo pracuję na zmiany, a na chwilę obecną nie mogę zmienić pracy ze względu na kredyt i nieopłacone rzeczy, jakie zostały po ostatnim pobycie rok temu. A drugiej narazie tak dobrze płatnej pracy nie znajdę . I tu właśnie w takiej sytuacji jestem i sygnały (moje zachowania) już mi pokazują, że nie daję rady.
Zmęczenie psychiczną wegetacją, samotność i pragnienie szczęścia. Czy kiedyś będzie lepiej?

Witam. Nie wiem, jak zacząć, nie wiem, po co to pisze, ale muszę komuś obcemu się wyżalić. Jestem tak psychicznie zmęczenia tym życiem tą wegetacją, samotnością. Nie mam przyjaciół, chłopaka, nigdy nie będę mieć dzieci. Mieszkam w domu, w którym nie ma rodzinnej atmosfery. Czuję się taka samotna. 

Nie wiem, ile dam rady nieść jeszcze ten krzyż. Czuję, że dzieje się ze mną coraz gorzej. Nie potrafię się podnieść z tej rozpaczy, coraz trudniej jest mi udawać przed bliskimi, że wszystko jest ok. Zdarzają się mi sytuacje, że sprawiam sobie ból fizyczny, żeby na chwilę zapomnieć. Chciałabym móc w końcu szczęśliwa, wyjść z tego doła, ale nie potrafię. Nie wierzę, że spotka mnie coś dobrego, że zmieni się moje życie. Coraz bardziej ogarnia mnie strach i rozpacz. Proszę, powiedzcie, że kiedyś będzie lepiej. Dziękuję.

Zmagam się z zaburzeniami odżywiania, toksycznym związkiem, wahaniami nastroju i stresem - boję się jednak, że przed psychologiem się nie otworzę.
Cześć, chciałabym zaznaczyć na początku, że nigdy nie byłam ze swoimi problemami u specjalisty, ponieważ nie umiem rozmawiać o swoich problemach i boję się, że gdy do niego pójdę to nie powiem o tym wszystkim, co dziś tu napiszę. Posiadam ich sporo. Przede wszystkim stres i nadmierne myślenie. Nie umiem nie myśleć o stresujących mnie sytuacjach, przez co jest to dla mnie bardzo męczące i wyczerpujące. Od najmłodszych lat zmagam się również z zaburzeniami odżywiania, które bardzo utrudniają mi funkcjonowanie, a także normalne postrzeganie swojego ciała. Pomimo komplementów, w mojej głowie ciągle siedzą głupie myśli na temat mojego wyglądu oraz wracają do mnie wspomnienia z dzieciństwa, które są okropne. Posiadam również ogromne wahania nastroju, mogę być szczęśliwa, a za chwilę kompletnie stracić humor. Nie mam także ochoty na żadne czułości. Chłopak również jest dla mnie swego rodzaju przytłoczeniem, choć chciałabym, żeby tak nie było. Zabranianie wyjść, a bardziej szantażowanie „zerwaniem”, psucie każdego wyjazdu, ponieważ odbywa się bez niego, chorobliwa zazdrość czy ogromne wybuchy gniewu w trakcie kłótni to tylko pare rzeczy, które dzieją się w związku. Przez wszystkie kłótnie pojawiły się również u mnie bardzo złe myśli, mianowicie, że życie tak naprawdę jest bez sensu, czym ja sobie na nie zasłużyłam, co ja takiego zrobiłam źle, że życie mnie tak karze i że lepiej gdyby na nim mnie wcale nie było, bo po co się męczyć. Zaczęłam jeszcze bardziej izolować się również od bliskich, najchętniej po powrocie do domu siedziałabym w pokoju sama ze sobą. Czy ktoś ma jakiekolwiek rady na takie zachowania u mnie, bo nie powiem wszystko to na raz jest okropnie męczące..
TW: Samobójstwo - Pomoc w kryzysie - próby samobójcze, pobyt w szpitalu psychiatrycznym, jak znaleźć wsparcie?

TW: Samobójstwo

 

Proszę o pomoc, bo nie chce już żyć.

Wiele razy próbowałem popełnić samobójstwo, lecz niestety za każdym razem wracam. Czy przez cięcie żył, czy przez tabletki, nie mogę odejść. Byłem 2 psychiatryku, nic mi nie pomogło.

Jak dalej żyć po rozpadzie rodziny z powodu uzależnienia od hazardu i alkoholu?

Chciałbym opisać w skrócie swoją historię, bo już nie wiem, co mam zrobić. Jestem osobą uzależniona od hazardu i alkoholu, od dwóch lat borykam się z uzależnieniem w stopniu zaawansowanym. Rok temu odbyłem terapię zamkniętą, potem była kontynuowana indywidualna. Niestety od poprzedniego roku miałem już kilka wpadek, gdzie wpadałem w ciągi hazardowe i alkoholowe i zawsze to kończyło się drastycznie dla mnie i mojej rodziny. Mam żonę i córkę 2-letnia, Niestety po ostatnim moim potknięciu żona ostatecznie kazała mi l się wyprowadzić. Mieszkam obecnie u rodziców, czuje się na co dzień tragicznie mimo brania od kilku dni leki od psychiatry. Czuję, że moje życie się w jakimś stopniu zakończyło, nie wyobrażam sobie życia bez mojej żony, którą kocham strasznie mocno, ale uzależnienie kompletnie zniszczyło mi głowę. Tak naprawdę po tylu szansach, jakie otrzymywałem od rodziny i żony widzę swoją przyszłość tylko w czarnych barwach, bo ileż można takich sytuacji. 

Obecnie też pracuje, mam długi, które też niszczą mnie psychicznie. Tak naprawdę nie wiem co dalej, widzę jak inni męczą się, z mojego powodu, widzę ich smutek i tym bardziej się dobijam, że kolejny raz mi nie wyszło. Tak naprawdę nie mam woli życia już w sobie, trzyma mnie przy życiu córka... proszę o odpowiedź, co w mojej sytuacji powinienem w ogóle dalej robić, że sobą oprócz walki z uzależnieniem, bo to wiem i mam zalecenia, ale czuje ze wszystko już stracone, co dla mnie było najważniejsze, czyli bliskość żony, córki. Moja żona już widzę po niej, jest kompletnie obojętna, choć minęło kilka dni dopiero, uświadamia mnie ze, to koniec definitywny...jak mam dalej żyć i funkcjonować, bo nie widzę i nie czuje żadnej szansy dla siebie, żeby odzyskać spokojne życie, nie wyobrażam sobie życia bez mojej żony... z mojej perspektywy jestem już całkowicie skończony po tych kilku razach, kiedy mi nie wychodziło, ale tyle miałem szans na staniecie na nogi...nie daje rady już funkcjonować normalnie. Błagam o pomoc.

W marcu miałam problemy ze snem.
W marcu miałam problemy ze snem. Nie mogłam zasnąć, trwało to około 2 tyg. Po upływie tego czasu, dostałam ataku lęku panicznego. Przepisano mi lek Triticco, pomógł i po jakimś czasie zaczęłam spać. Trwało to miesiąc, po miesiącu zauważyłam u siebie objawy depresyjne: smutek, płaczliwość, lęk. Dostałam lek Escipram, po 3 tyg poczułam się lepiej, kilka tygodni było całkiem dobrych a dzis znów pojawił się lęk, płaczliwość i smutek. co się dzieje? czy leki na mnie nie działają?
Dzień Dobry. Piszę w sprawie, z która nie mogę sobie poradzić, a która odbiera mi spokój i dobry humor. Jestem z moją żoną 19 lat po ślubie. Mieszkamy w trzypokojowym mieszkaniu 60 m2, które zostało nabyte przeze mnie jeszcze przed ślubem. Nie to jest jednak tu najistotniejsze. Od prawie trzech lat mieszka z nami matka mojej żony. Trafiła tu po pobycie w szpitalu i miała z nami pobyć do momentu nabrania sił. Od tej chwili mija już trzy lata i ta sytuacja trwa cały czas. Dla mnie jest to nieznośne bo teściowa jest kłopotliwą i uciążliwą osobą. Myślę, że nawet jakby było ok to zamieszkiwanie wspólne na 60 metrach nie jest sytuacją komfortową dla nikogo. Żona pomimo moich próśb aby coś z tym zrobiła, nie robi nic, a jak bardziej stanowczo zaczynam się o to dopominać to kończy się to krzykami z jej strony i permanentną awanturą. Mówi, że zamierza tą sprawę rozwiązać, ale tak naprawdę nie robi nic. Wszystko to powoduje, że czuję się coraz bardziej przygnębiony i podenerwowany. Odczuwam coraz większą odrazę przy powrotach do domu. Właściwie robię wszystko aby wracać coraz później. Teściowa w domu nie robi kompletnie nic. Co robić? Prośby do żony nie przynoszą rezultatów a ja czuję się coraz bardziej bezsilny i przygnębiony.
Jakie zachowania mogą świadczyć o braku realnego zaangażowania w relację romantyczną?
Jak rozpoznać, że chłopak traktuje mnie jako zamiennik, kochankę dla swojej oficjalnej dziewczyny. Jakie zachowania mogą o tym świadczyć, nie tylko w sferze seksualnej, ale też zwykłej?
Mąż i rodzina uważają mnie za leniwą i roztargnioną. Często nie panuję nad emocjami czy słowami. Czy możliwe, że mam ADHD?
Co mam zrobić, nie mam pojęcia. Ludzie za mną nie przepadają, bo czasami nie panuję nad emocjami lub słowami. Potrafię kogoś nieświadomie urazić. Dodatkowo wszyscy uważają, że jestem leniwa i nieudacznik. Nawet ostatnio usłyszałam od męża, że przez to, że ciągle coś po mnie naprawia i za mnie czasami myśli oraz nie wie co jeszcze nieświadomie odwalę. Więc przez to zaczął pić. Moi rodzice też uważają mnie za leniwą, a nawet teść. Jedynie dla dzieci jestem najlepszą mamą na świecie. Czasami jak się kłócę z mężem lub kimś o moim zachowaniu przychodzą do mnie myśli, że może wszystkim by było lepiej jakby mnie nie było, a potem uświadamiam sobie, że są osoby, dla których jestem całym światem. Czy naprawdę może być ze mną coś nie tak ? Czy mogę być zepsuta ? Zastanawiałam się parę razy czy nie mam ADHD, jednak musiałabym ukryć, że robię diagnozę w tym kierunku, bo mąż, rodzice i teść uważają takie osoby po prostu za głupie, bo mają żółty papierek.
Okaleczam się po toksycznej relacji. Nie potrafię sobie poradzić, tęsknię za chłopakiem, który mnie skrzywdził
Cześć, Nazywam się Alicja i mam pewien problem. W okresie od lutego do sierpnia byłam z chłopakiem, który wydawał mi się idealny, jestem nastolatką, więc to była moja pierwsza poważna relacja. Był jeden pewien problem - chłopak wykorzystywał mnie seksualnie i tylko tego chciał a ja chciałam prawdziwego związku oraz pomocy w sensie, żeby ktoś mnie wysłuchał i wysłuchał mojego gadania o moich problemach z rodzicami i z podejrzeniem o depresję. Przez niego nienawidzę swojego ciała, patrzę z obrzydzeniem na siebie, codziennie myślę o tym, jaka brzydka jestem patrzę na swoje rany na rękach i wspominam kiedy to robiłam, jak on mnie krzywdził. Miałam jedną próbę kiedy on mi powiedział, że mam się zabić a doskonale wiedział, że chce to zrobić. Nienawidzę go, ale tęsknię za nim, tęsknię za tym, że zawsze był przy mnie. Teraz do mnie wypisuje i pyta co tam u mnie.Przez niego nie umiem wejść w żadną relację, bo boję się, że będę skrzywdzona tak samo.Wiem, że ludzie mają ważniejsze problemy niż ja, ale potrzebowałam to komuś powiedzieć.Nie mam zaufania aż takiego do kogokolwiek, żeby powiedzie,ć że się samookaleczam prawie codziennie, kiedy spojrzę na siebie albo pomyślę o nim. Przepraszam, że piszę . A i jeszcze jedno wiem, że pewnie każdy sądzi, że po prostu czas to zagoi, ale to nieprawda.
Rozstanie z żoną jest dla mnie zbyt ciężkie do noszenia. Co robić?
Żona mnie zostawiła, a ja nie mogę się podnieść i dojść do siebie. Mam dość noszenia maski, co robić?