Przemoc - definicje, rodzaje i formy zjawiska

Przemoc w rodzinie ma głęboko destrukcyjny wpływ na psychikę członków rodziny. Do najczęstszych psychologicznych skutków przemocy należą: zaburzenia lękowe i depresja, zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD), niska samoocena, problemy z zaufaniem oraz zaburzenia psychosomatyczne. Osoby dorosłe, które doświadczały przemocy domowej w wieku dziecięcym, są bardziej narażone na zachorowanie na depresję oraz jej nawroty.

U osób doznających przemocy często występuje również poczucie braku wpływu na własne życie, silna zależność emocjonalna od sprawcy, bierność w obliczu trudnych sytuacji, obniżony nastrój i drażliwość, a także poczucie winy i obwinianie siebie za akty przemocy. Skutki te mogą utrzymywać się długo po ustaniu przemocy i wymagają profesjonalnej pomocy terapeutycznej.

Osoba dotknięta przemocą w rodzinie ma prawo do bezpłatnej pomocy w różnych formach. Przysługuje jej prawo do poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego, a także do interwencji kryzysowej i wsparcia. Ofiara przemocy ma również prawo do ochrony przed dalszym krzywdzeniem poprzez uniemożliwienie sprawcy korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania oraz zakaz kontaktowania się i zbliżania do osoby pokrzywdzonej.

Ponadto osoba doświadczająca przemocy ma prawo do bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała oraz wydania zaświadczenia lekarskiego. Jeśli doświadczający przemocy nie ma tytułu prawnego do zajmowanego wspólnie ze sprawcą lokalu, przysługuje jej również pomoc w uzyskaniu mieszkania. Osoba dotknięta przemocą ma także prawo do żądania wszczęcia procedury "Niebieskiej Karty".

Zapobieganie przemocy w szkole wymaga kompleksowego podejścia i zaangażowania całej społeczności szkolnej. Nauczyciele powinni stwarzać w klasie bezpieczną atmosferę, budować więzi między uczniami i uczestniczyć w ustalaniu wartości i norm obowiązujących w klasie. Ważne jest również motywowanie uczniów do nauki poprzez stosowanie atrakcyjnych metod nauczania, wyznaczanie jasnych granic wzajemnych relacji oraz ustalenie norm i zasad postępowania wraz z konsekwencjami ich łamania.

Istotnym elementem profilaktyki jest nauczanie empatii, czyli wczuwania się w sytuację innych osób, oraz demonstrowanie czujności wobec niewłaściwych zachowań. Najważniejszym czynnikiem zwiększającym skuteczność programów profilaktycznych jest wzajemne oddziaływanie samych uczniów, a nie tylko wpływ dorosłych. Kluczowa jest zmiana postawy świadka przemocy z obojętnej w aktywną, co można osiągnąć poprzez wzbudzanie lub zwiększanie poziomu empatii wśród uczniów.

Zespół pedagogiczny powinien reagować za każdym razem na przemoc okazywaną przez któregoś z uczniów. W szkole powinien zatrudniony być psycholog, który oprócz pomocy uczniom w swoim gabinecie, powinien móc włączać się w szkolne programy profilaktyczne oraz być dopuszczany do bezpośredniego prowadzenia zajęć czy warsztatów dotyczących przemocy, zdrowia psychicznego i kształtowania empatycznych postaw.

W Polsce istnieje rozbudowany system wsparcia dla osób doświadczających przemocy. Pomoc można uzyskać w specjalistycznych ośrodkach wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, które zapewniają bezpieczne schronienie, pomoc psychologiczną, prawną i socjalną. Osoby dotknięte przemocą mogą również skorzystać z pomocy ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków pomocy społecznej oraz organizacji pozarządowych specjalizujących się w pomocy ofiarom przemocy.

Stworzyliśmy również stronę internetową, na której można znaleźć miejsca i numery telefonów interwencyjnych dla osób doświadczających kryzysu: Pokonaj Kryzys - kliknij tutaj!

W sytuacji bezpośredniego zagrożenia należy kontaktować się z policją lub pogotowiem ratunkowym. Dostępny jest również Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" (800-12-00-02), który jest bezpłatny i czynny całą dobę. Warto pamiętać, że pomoc jest bezpłatna i poufna, a specjaliści w placówkach pomocowych są przygotowani do udzielania wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej oraz informowania o krokach, które można podjąć w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa. Nie zostaniesz sam\a.