Left Arrowwróć do obszarów pomocy

Zaburzenia lękowe - przyczyny, objawy i skuteczne wsparcie

Zaburzenia lękowe, potocznie zwane nerwicą, to powszechny problem zdrowia psychicznego wpływający na jakość życia. Omawiamy objawy, przyczyny i metody leczenia. Sprawdź, jak rozpoznać sygnały ostrzegawcze i znaleźć profesjonalną pomoc.

zaburzenia lękowe
Explanation default

Czym są zaburzenia lękowe?

Zaburzenia lękowe, potocznie zwane nerwicą (jest to przestarzała, nieprawidłowa dla klinicystów i badaczy już nazwa), charakteryzują się się nadmiernym i długotrwałym poczuciem lęku i niepokoju. To coś znacznie więcej niż stres czy chwilowe napięcie. Osoby zmagające się z zaburzeniami lękowymi często odczuwają silny niepokój w sytuacjach, które obiektywnie nie są zagrożeniem. Ich umysł reaguje tak, jakby coś złego miało się wydarzyć, nawet wtedy, gdy wszystko wydaje się być w porządku. Do tego dochodzą objawy fizyczne: napięcie mięśni, trudności z oddychaniem, przyspieszone bicie serca, problemy ze snem czy potliwość.

U części osób zaburzenia lękowe przyjmują postać napadów paniki, czyli nagłych, intensywnych epizodów lęku, które pojawiają się bez wyraźnego ostrzeżenia. Towarzyszą temu silne objawy fizyczne – przyspieszone bicie serca, duszność, zawroty głowy, uczucie odrealnienia, dławienie w gardle czy drżenie ciała. 

Zaburzenia lękowe nie są oznaką słabości ani przesadnej wrażliwości. To realne cierpienie, które może wpływać na życie osobiste, zawodowe i społeczne. Warto pamiętać, że psychologia i medycyna oferują skuteczne metody leczenia, które realnie pomagają zmniejszyć objawy, a co najważniejsze – przywrócić poczucie wpływu na własne życie.

Jakie są objawy zaburzeń lękowych?

Zaburzenia lękowe mogą przyjmować różne formy i nasilenie, ale ich wspólnym mianownikiem jest ciągłe poczucie napięcia i zagrożenia, które utrudnia normalne funkcjonowanie. Wyróżniamy m.in. uogólnione zaburzenie lękowe (GAD), fobie specyficzne czy zaburzenie lękowe z napadami paniki. Oto najczęstsze sygnały:

SYMPTOM_1

Nieustanne poczucie napięcia i zagrożenia

Osoba odczuwa stałe fizyczne i emocjonalne napięcie, nawet w bezpiecznych sytuacjach, jakby nieustannie oczekiwała niebezpieczeństwa.
SYMPTOM_2

Uporczywy niepokój i zamartwianie się

Uporczywe zamartwianie się codziennymi sprawami, często bez wyraźnego powodu lub nieproporcjonalnie do rzeczywistego ryzyka. Im bardziej ktoś próbuje przestać się martwić, tym bardziej napięcie narasta.
SYMPTOM_3

Nadmierne pobudzenie

Objawia się, np. nerwowym chodzeniem, drżeniem rąk, niekontrolowanymi ruchami ciała lub trudnościami w pozostaniu w bezruchu, nawet gdy sytuacja tego nie wymaga.
SYMPTOM_4

Uczucie bezradności i rezygnacji

Przekonanie o braku wpływu na własne życie lub sytuację, któremu często towarzyszy rezygnacja z podejmowania działań ze strachu przed porażką.

Nietypowe objawy zaburzeń lękowych

Zaburzenia lękowe najczęściej kojarzą się z uczuciem napięcia, przyspieszonym biciem serca, trudnościami z oddychaniem czy napadami paniki. Jednak lęk może przejawiać się również w znacznie mniej oczywisty sposób. Wiele osób doświadcza objawów, które na pierwszy rzut oka trudno powiązać z psychiką.

Do nietypowych objawów zaburzeń lękowych należą częste odbijanie, ból szczęki spowodowany mimowolnym zaciskaniem mięśni, szumy uszne czy wysypki skórne. Niektórzy pacjenci doświadczają również uczucia fantomowych wibracji, podobnych do drgań telefonu komórkowego, mimo braku rzeczywistego bodźca.

Inne rzadkie objawy zaburzeń lękowych to nadmierne ziewanie czy percepcja zapachów, których nie wyczuwa nikt inny. U części osób pojawiają się trudności z podejmowaniem nawet prostych decyzji — związane z nadmiernym analizowaniem możliwych scenariuszy i lękiem przed podjęciem „złej” opcji. Charakterystyczne są także objawy somatyczne, takie jak zimne dłonie i stopy, nawet przy ciepłej pogodzie. To efekt funkcjonowania w trybie „walcz lub uciekaj”, który przekierowuje krew do kluczowych mięśni, przygotowując ciało do reagowania na zagrożenie.

Czy wiesz, że ponad 30% osób cierpi w swoim życiu choć raz na zaburzenia lękowe?

To najczęstsza grupa zaburzeń psychicznych, która zasługuje na uwagę, zrozumienie i profesjonalne wsparcie. Oto, co możesz zyskać dzięki profesjonalnej pomocy:

    1
  1. Zrozumienie źródeł lęku. Terapia pozwala przyjrzeć się, skąd bierze się lęk, co go nasila i jak można sobie z nim radzić w zdrowszy sposób.

  2. 2
  3. Obiektywna perspektywa i wsparcie. Rozmowa z psychologiem to bezpieczna przestrzeń, w której możesz poczuć się wysłuchany i potraktowany poważnie – bez oceniania.

  4. 3
  5. Większa samoświadomość. Terapia pomaga zauważyć, jak myślenie, emocje i nawyki wpływają na codzienne życie i jak można je zmieniać, krok po kroku.

  6. 4
  7. Budowanie odporności psychicznej. Dzięki regularnej pracy uczysz się lepiej radzić sobie ze stresem, napięciem i niepewnością, zamiast być przez nie zalewanym.

  8. 5
  9. Im wcześniej, tym lepiej. Wczesna interwencja zwiększa szansę na szybkie złagodzenie objawów i zapobiega ich pogłębianiu się.

zaburzenia lękowe

Specjaliści pracujący z osobami z zaburzeniami lękowymi

Przedstawiamy wyselekcjonowaną grupę doświadczonych psychologów i psychoterapeutów, którzy specjalizują się w pracy z osobami zmagającymi się z zaburzeniami lękowymi. W swojej praktyce wykorzystują metody o potwierdzonej skuteczności, które pomagają stopniowo oswoić lęk i odzyskać kontrolę nad emocjami.

Magdalena Bobrowska

Magdalena Bobrowska

Psycholożka
Sabina Laszkiewicz

Sabina Laszkiewicz

Psycholog
Aneta Włodarczyk-Polak

Aneta Włodarczyk-Polak

Psychoterapeutka certyfikowana
Wioleta Pec

Wioleta Pec

Psycholożka, Psychoterapeutka certyfikowana
Katarzyna Żejmo-Trzcińska

Katarzyna Żejmo-Trzcińska

Psycholożka, Psychoterapeutka
Marta Chwastek

Marta Chwastek

Psychoterapeutka w trakcie szkolenia

Nie wiesz, jak wybrać psychologa?

Skorzystaj z naszego Formularza, który zaproponuje Ci specjalistów na miarę Twoich potrzeb i możliwości.

Najczęstsze pytania dotyczące zaburzeń lękowych

Zebraliśmy odpowiedzi na pytania, które najczęściej pojawiają się w kontekście zaburzeń lękowych – zarówno w gabinecie, jak i w codziennych rozmowach. Ta krótka sekcja pomoże Ci lepiej zrozumieć, na czym polegają zaburzenia lękowe i w jaki sposób można uzyskać profesjonalne wsparcie. Odpowiedzi opracowaliśmy z doświadczonym psychologiem i interwentem kryzysowym.

Do najczęstszych objawów zaburzeń lękowych należą uporczywy niepokój, nadmierne zamartwianie się, trudności z koncentracją oraz natrętne, często katastroficzne myśli. Mogą pojawiać się również napady paniki, czyli nagłe epizody intensywnego lęku, którym towarzyszy strach i poczucie utraty kontroli.

Objawy fizyczne obejmują przyspieszone bicie serca, nadmierne pocenie się, drżenie rąk, zawroty głowy oraz napięcie mięśniowe. Często pojawiają się również problemy żołądkowe, takie jak nudności czy biegunka, a także zaburzenia snu i chroniczne zmęczenie. Niektóre osoby doświadczają również ataków hiperwentylacji lub uczucia duszności.

Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe często wykazują tendencję do unikania sytuacji, które wywołują u nich lęk. Może to obejmować izolowanie się od kontaktów społecznych, unikanie miejsc publicznych czy rezygnację z podróży. W codziennym życiu mogą wykazywać zwiększoną drażliwość, mieć trudności z podejmowaniem decyzji lub wycofywać się z aktywności, które wcześniej sprawiały im przyjemność.

Charakterystyczne jest również poszukiwanie ciągłego upewnienia od innych osób oraz wykonywanie zachowań kompulsywnych, takich jak wielokrotne sprawdzanie zamknięcia drzwi czy mycie rąk. W sytuacjach szczególnie stresujących mogą reagować gwałtownie, np. uciekając z pomieszczenia lub próbując za wszelką cenę "uspokoić" otoczenie.

Przyczyny zaburzeń lękowych są złożone i obejmują czynniki biologiczne, psychologiczne oraz środowiskowe. Do biologicznych należą predyspozycje genetyczne, zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników (szczególnie serotoniny) oraz nadreaktywność części mózgu odpowiedzialnych za reakcje lękowe. Niektóre choroby somatyczne, jak nadczynność tarczycy, również mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń lękowych.

Czynniki psychologiczne obejmują traumatyczne doświadczenia, szczególnie w dzieciństwie, style wychowania (np. nadopiekuńczość rodziców) oraz długotrwały stres. Wpływ środowiska, takie jak presja społeczna, problemy finansowe czy konflikty w relacjach, również odgrywa istotną rolę. Często zaburzenia lękowe są wynikiem kombinacji tych czynników, co sprawia, że każdy przypadek jest indywidualny.

Najważniejsze to być obecnym — uważnym, wspierającym i empatycznym. Unikaj bagatelizowania jej doświadczeń i nie wymuszaj konfrontacji z lękiem, jeśli nie jest na to gotowa. Zamiast tego:

  • słuchaj,

  • okazuj zrozumienie,

  • zachęcaj do sięgnięcia po profesjonalną pomoc.

Możesz towarzyszyć w codziennych drobnych krokach – np. w ćwiczeniach oddechowych, wyjściu na spacer, rozmowie po trudnym dniu. Jednocześnie dbaj o własne granice i dobrostan. Życie u boku osoby z zaburzeniami lękowymi bywa wymagające — dlatego warto też szukać wsparcia dla siebie, np. w grupie dla bliskich lub u psychologa\psychoterapeuty.

Jednym z najlepiej przebadanych podejść jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Pomaga ona zauważyć i stopniowo zmieniać nawykowe sposoby myślenia, które podsycają lęk, oraz wprowadzać nowe, bardziej wspierające reakcje. Skuteczna jest również terapia akceptacji i zaangażowania (ACT). Jej celem jest nauczenie się, jak żyć pełniej nawet wtedy, gdy trudne emocje są obecne. ACT pomaga rozwijać uważność, akceptację i elastyczność psychologiczną.

Jednym z najważniejszych elementów pracy z lękiem jest ekspozycja. To sposób stopniowego oswajania się z tym, co wywołuje niepokój – bez uciekania, bez unikania, ale też bez przymusu czy presji. W przypadku bardziej nasilonych objawów możliwe jest skorzystanie ze wsparcia farmakologicznego.

Masz więcej pytań na temat zaburzeń lękowych?

Jeśli masz więcej pytań dotyczących zaburzeń lękowych, nasz specjalistyczny chat jest dostępny dla Ciebie przez całą dobę. Możesz bezpiecznie i całkowicie anonimowo porozmawiać z naszym systemem, który został zaprogramowany przez ekspertów w dziedzinie zdrowia psychicznego, aby udzielać rzetelnych informacji i wsparcia.

Dodatkowe materiały

Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.

OCD - myśli natrętne dotyczące zabójstwa, wysoki lęk. Nie umiem sobie poradzić.
Dzień dobry. Zadawałem już tutaj kiedyś pytanie. Można podejrzeć je tutaj: https://twojpsycholog.pl/forum/pytanie/poczucie-winy-z-powodu-natretnych-mysli-2542 Cierpię na natręctwa, lęki, nie wiem dokładnie na co. Byłem u psychiatry, powiedział mi, że mam zespół natrętnych myśli i lęków, coś takiego. W zasadzie od dziecka to już u siebie zaobserwowałem. Gdy byłem mały, byłem na turnieju piłkarskim, spojrzałem się przypadkowo na spodnie trenera, w miejsce członka i zacząłem mieć natrętną myśl o jego członku. Oczywiście tej myśli mieć nie chciałem, nie mogłem się jej pozbyć. Potem do tego doszła natrętna myśl o stosunku z 7 lat młodsza siostra. Też nie chciałem mieć tej myśli. Podzieliłem się tym z mamą, ona mnie jakoś uspokoiła i potem był spokój na parę lat (tak mniemam). Mam przebłysk, że w gimnazjum podzieliłem się raz z kumplem po pijaku, że boję się trochę z nim spać, bo się boję, że mógłbym mu coś zrobić (w domyśle zabić), on na to zareagował względnie niespokojnie, ale jakoś ten temat się wyciszył, normalnie położyliśmy się spać, oczywiście nic się nie stało. W tym okresie generalnie bałem się dość chodzić spać, obawiając się, że lunatykując kogoś zabiję bądź coś w tym stylu. Na studiach (z psychologii nomen omen, z których już zrezygnowałem - chyba na szczęście dla moich potencjalnych pacjentów) zacząłem mieć natrętne myśli dotyczące zabójstwa. Czytałem coś tam w internecie, jakąś książkę przeczytałem i względnie sobie poradziłem. Czasami te myśli wracały, ale potrafiłem sobie poradzić z nimi jakimiś mini-kompulsjami, mini-rytuałami, np. poprzez śpiewanie sam do siebie po cichu, że to nieprawda i potem z czasem to jakoś mijało. No i od 1,5 roku jestem z dziewczyną, z którą zacząłem bardzo dużo podróżować. Każdy wyjazd wiązał się z lękiem przed położeniem się spać oraz z natrętnymi myślami o zabójstwie - ale jakoś sobie radziłem. Każdy następny wyjazd wiązał się też z rozwijaniem się skrupulatyzmu - potrafiłem nawet wysyłać zdjęcia do księdza koszulki, którą kupiłem chrześniaczce, na której była katedra Duomo i motylek. Pytałem się, czy mogę jej to wręczyć, bo przecież tu jest motylek, który jest symbolem ideologii New Age. Ksiądz nawet nie wiedział, o co chodzi, a gdy mu doprecyzowałem właśnie z tą ideologią New Age, to mi odpisał, że przecież tu nie chodzi o tego typu kontekst motylka. Albo np. kupiłem misia dla chrześniaczki, a potem się zastanawiałem cały czas, czy jego oczy to nie są "Oczy Proroka", też wysyłałem zdjęcia i pytanie do księdza, też odpowiedź oczywista. Nawet teraz zastanawiałem się, jak napisać "Oczy Protoka" czy z dużych, czy z małych, bo jeśli to nie jest akceptowalne w religii chrześcijańskiej, to przez Boga również, a więc jeśli to czy powinienem to pisać wielką literą? W cudzysłowie czy nie? Czy napisanie tego wielką literą to grzech? Czy mała to grzech? Czy to zniewaga symbolu kogoś innego, a zatem brak szacunku? Nie zastanawiałem się pisząc to oczywiście aż tak literalnie jak tu teraz opisuje, tylko bardziej podświadomie - zauważyłem to, wymazując te słowo kilkukrotnie, bo zastanawiałem się właśnie, jak powinienem to napisać. Trochę absurd. Odkąd jestem z dziewczyną, przestałem nadużywać alkoholu, jak robiłem to przed związkiem, ale lubiłem też sobie całkiem wypić na wyjazdach. Nie wiem, czy to mnie nie wyniszczyło. Jak byliśmy na jednym z wyjazdów, strasznie się bałem, że pewien człowiek mnie opętał, bo coś gadał do mnie dialektem indyjskim, dziwnie wyglądał (przerażająco dla mnie), rękę tak do mnie wystawiał. Wróciliśmy do kraju, poszedłem z tydzień-dwa później do Kościoła na niedzielną Mszę, i zacząłem się strasznie bać, że jestem opętany, że zwariuję, że będę zabijał ludzi, nie mogłem złapać oddechu. Wytrzymałem całą Mszę, usilnie się modląc, żeby wszystko było w porządku. Pojechałem autem do dziewczyny, mówiąc, że nie wiem co mi jest i że jadę do siebie. Pojechałem do siebie, ale jadąc po drodze musiałem się zatrzymać, bo czułem, że tracę czucie w całym ciele. Myślałem, że umieram, byłem pewny. Mrowienie wszędzie, hiperoddech, uczucie zawału - przyjechała karetka, ludzie mi pomogli - diagnoza: atak paniki, wszystko w porządku. Po tym wydarzeniu wszystko się nawarstwiło. Zacząłem się bać następnego ataku (nie było go dotychczas więcej), bardzo się bałem natrętnych myśli, które nawróciły mocno i nie mogłem sobie z nimi poradzić (na początku szczególnie z zabójstwem, czułem nawet objaw somatyczny, cała napięta prawą dłoń i się bardzo bałem, że ta dłoń zrobi właśnie coś złego). Ruminacje myślowe, które zostały wspomniane w pytaniu zadanym ostatnim razem (do teraz zresztą je mam, przypominają mi się różne myśli, to tworzy wyrzuty sumienia). Teraz też mam natrętne myśli, lęk, że mogę zostać pedofilem. Nigdy nie interesowały mnie dzieci, jeśli chodzi o pornografię, to preferencje miałem normalne, nawet bardziej dojrzałe kobiety mnie interesowały. Nigdy nie obejrzałem dziecięcego porno, nie wyrządziłem nikomu krzywdy i nie mam zamiaru, ale boję się, że jestem pedofilem. Miałem coś takiego, że widząc dziecko obojętnie jakie, nawet mu się nie przyglądałem, to czułem taki przepływ energii przez penisa, nie że podniecenie ani wzwód, tylko bardziej to utożsamiałem z takim strachem jak wtedy z tą ręką - że ta ręka mnie bolała gdy miałem natręctwa o zabójstwie, ale gdy uspokoiłem natręctwa i lęk, to uspokoił się także i ból w ręce. Z tym też sobie poradziłem, ale ten lęk powrócił i strasznie się boję, naprawdę mnie nie interesują żadne dzieci i nie chciałbym nikomu krzywdy żadnej jakiejkolwiek zrobić, tylko że to się uwiarygadnia na różne sposoby i sam zaczynam w siebie wątpić. Trochę się boję pójść na terapię, leki przyjmuję Fluoxetin, nawet pomaga, ale bez szału. Na co dzień ogólnie względnie nieźle sobie radzę, nie wspomniałem o pozytywnych skutkach ataku paniki; odstawienie na stałe alkoholu, mocne zainwestowanie w sport, trening (obecnie przygotowuje się do półmaratonu praskiego w Warszawie we wrześniu, a generalnie poczułem na tyle dużą zajawkę, że w przyszłości planuje triathlon, duathlon, biegi górskie itd., bardzo dużo trenuje) Skończę w tym roku 22 lata. Niby radzę sobie coraz lepiej i sobie uzmysławiam, że to natręctwa, zresztą czytałem w internecie o tych wszystkich moich natręctwach i nie tylko ja tak mam, ale czasami znowu wpadam w błędne koło i przegrywam. Natręctwa, które najbardziej mi doskwiera to na ogół te z zabójstwem (natrętne myśli + lęk). Potem ruminacje myślowe o tym, że mogłem mentalnie zdradzić moją kobietę Aktualnie mi doskwiera bardzo mocny lęk przed zostaniem pedofilem Inne natręctwa z jakimi się zmagałem to: - natrętne myśli o powołaniu kapłańskim (mimo że przecież nie chciałem), - lęk przed opętaniem, strach że jestem opętanym faktycznie, strach że zaraz zwariuję i zacznę wyrządzać krzywdę innym Brak dostrzegalnych kompilacji, może jedynie drobne rytuały, wmawianie sobie, że to nieprawda, "łamanie" palcami w różne strony, modlitwa, ostatnio też dużo rozmawiam z dziewczyną, mówię jej praktycznie o wszystkim, ale też nie chcę na nią takiego ciężaru zrzucać. Niemniej nie potrafię sobie z tym poradzić na dłuższą metę finalnie zawsze przegrywam. Potem już myślę, że wygrywam, że już jest ok, że sobie radzę i znowu przegrywam. I bardzo się boję.

Bezpłatne konsultacje w sprawie zaburzeń lękowych

Wychodząc naprzeciw potrzebom osób zmagających się z zaburzeniami lękowymi, specjaliści oferują bezpłatne konsultacje. Rozumiemy, że kwestie finansowe mogą stanowić istotną barierę w podjęciu decyzji o rozpoczęciu terapii, dlatego chcemy ułatwić ten pierwszy, często najtrudniejszy krok. Pierwsza konsultacja może budzić dużo niepokoju i stresu - to naturalne, w końcu jest nową sytuacją. Specjalista jest w pełni świadomy tej trudności.

Kiedy warto?

Warto skorzystać, jeśli:

  • Odczuwasz nadmierny lęk, nawet wtedy, gdy obiektywnie nic Ci nie zagraża;

  • Masz wrażenie, że niepokój ogranicza Twoje życie

  • Cierpisz z powodu ataków paniki lub masz silny lęk przed określonymi sytuacjami czy obiektami;

  • Trudno Ci się odprężyć – stale towarzyszy Ci napięcie lub wewnętrzne pobudzenie

Potrzebujesz bezpłatnej pomocy?

Sprawdź dostępnych specjalistów i umów się na pierwszą darmową konsultację już dziś – zrób krok w kierunku lepszego życia.

Zobacz również

Bibliografia

    1
  1. Frontiers in Psychiatry (2024). Rising global burden of anxiety disorders among adolescents and young adults: A 30-year trend analysis: https://www.frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/10.3389/fpsyt.2024.1489427/full

  2. 2
  3. Psychiatric Times (2024). Stress and Anxiety Disorders Research Roundup: May 10, 2024: https://www.psychiatrictimes.com/view/stress-and-anxiety-disorders-research-roundup-may-10-2024

  4. 3
  5. JAMA Network (2023). Anxiety Disorders: A Review - Kompleksowy przegląd dotyczący epidemiologii, patofizjologii, diagnostyki i leczenia zaburzeń lękowych, wskazujący na wysoką chorobowość w populacji USA: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36573969/

  6. 4
  7. Terlizzi et al. (2024). Symptoms of Anxiety and Depression Among Adults: United States, 2019 and 2022: https://www.cdc.gov/nchs/data/nhsr/nhsr213.pdf

Jakub Redo
BadgeCheckIconZweryfikowano treść

Jakub Redo

Powyższe informacje nie zastępują kontaktu z lekarzem

Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.