Psychoterapia online - co warto wiedzieć o kontakcie online z psychologiem lub psychoterapeutą?

Przed pandemią, możliwość korzystania z pomocy specjalistów zdrowia psychicznego w formie online, była znacznie mniejsza. Środowisko zawodowe różnie reagowało na takie praktyki, część osób była nastawiona sceptycznie. Z momentem pojawienia się pandemii, stało się to dla wielu z nas - klientów i specjalistów - jedyną opcją na kontynuowanie procesów i sposobnością, by poczuć i sprawdzić to doświadczenie na własnej skórze. Najstraszniejsze bywa to, co nieznane – i w tym przypadku zarówno część specjalistów, jak i klientów odnalazła się w tej formie pracy z sukcesem. Oswojenie z formą pracy online – dopuszczenie jej, jako nie mniej skutecznej, uważam za duży plus dający obu stronom nowe możliwości. 

Dla kogo forma pracy psychologicznej online?

Dla każdej osoby, która czuje taką potrzebę i chce w ten sposób pracować. Moje doświadczenie w formie online pokazało mi, że to, co najbardziej nas blokuje to myśli i przekonania dotyczące samej komunikacji online. Mamy prawo do niepewności, dlatego warto przed podjęciem decyzji o formie kontaktu, sprawdzić swoje myśli i ich elastyczność oraz gotowość do sprawdzenia takiej formy, np. poprzez bezpłatną konsultację. Część z moich klientów w trakcie pandemii, choć była sceptycznie nastawiona, zmieniła zdanie i z czasem nie zdecydowała się na powrót do stacjonarnego kontaktu, nawet kiedy było to możliwe. 

Zwiększenie dostępności i liczby specjalistów zdrowia psychicznego pracujących online jest również wyjściem naprzeciw tym osobom, które mają z różnych powodów utrudniony dostęp do specjalistów czy kontaktu stacjonarnego. Osoby z mniejszych miejscowości czy osoby z ograniczoną możliwością poruszania się mają, dzięki temu  większy wybór lub w ogóle szansę skorzystania ze spotkania z psychologiem, terapeutą, coachem.

Z tej opcji równie chętnie korzystają osoby żyjące na co dzień za granicą, czujące potrzebę skorzystania ze wsparcia, pomocy, dla których ważna jest swoboda wypowiedzi w rodzimym języku i dzięki tej formie wielu zyskuje taką możliwość. 

To, co jest niemniej ważne, to dostępność dodatkowej opcji wyboru, która jest możliwością dla tych wszystkich, którzy z jakiegokolwiek powodu byli zablokowani przed korzystaniem z formy tradycyjnej. Od organizacji czasu, poprzez stereotypy dotyczące zdrowia psychicznego - obawy przed tym, że ktoś zobaczy, gdzie się wchodzi, w poradni spotka się kogoś znajomego. Spotkania online dają przestrzeń na kontakt ze specjalistą zdrowia psychicznego, bez konieczności angażowania energii w walkę ze stereotypem, która może w tym określonym momencie mieć mniejsze znaczenie.

Relacja terapeutyczna online

W ocenie skuteczności procesu psychoterapeutycznego możemy oprzeć się na tym, co dla wielu specjalistów wciąż jest podstawą leczących czynników procesu tj. relacji terapeutycznej.

Samo zbudowanie relacji terapeutycznej w kontakcie online zależy, w dużej mierze, od nastawienia do formy obu stron oraz gotowości do spróbowania. Negatywne nastawienie może wpływać na doświadczanie spotkania i budowanie relacji. Jednak w pozytywnym, otwartym podejściu specjalisty i klienta, stworzenie relacji terapeutycznej służącej zmianie, jest możliwe. Sam rodzaj kontaktu jest tu tylko jedną ze zmiennych. Niezależnie od rodzaju kontaktu to, co ma największy wpływ to triada rogersowska - kontakt i relacja oparta na akceptacji, autentyczności i empatii.

Formy pomocy online wychodzą już poza psychoterapię indywidualną, dostępne są opcje terapii grupowej czy warsztatów rozwojowych.

Jak przebiegają spotkania online z psychologiem?

Spotkanie ze specjalistą odbywa się zazwyczaj w formie video rozmowy lub rozmowy bez opcji video. Zazwyczaj specjaliści na swoich stronach, profilach określają swoje preferencje lub informują o przebiegu spotkania w mailu podsumowującym zapis. Jeśli nie masz pewności co do formy, a ma to dla Ciebie znaczenie, najlepiej skontaktować się bezpośrednio - mailowo lub telefonicznie z wybranym specjalistą. Kontakt video dla części z nas jest ważny, ze względu na informacje, które płyną z komunikacji niewerbalnej- czyli to, co da się zobaczyć, mimikę, gesty, ruch ciała. Do łączenia się używane są przeróżne platformy Zoom, Google Meet, Skype, WhatsApp i inne, wiele platform – tak jak TwójPsycholog ma również swoje autorskie narzędzia, z których korzystają specjaliści. Po zapisie zazwyczaj otrzymujesz podsumowanie z potrzebnymi informacjami oraz zasadami, wg których pracuje dany specjalista. Pamiętaj, że jeśli ich nie rozumiesz, masz prawo zapytać, poprosić o wyjaśnienie czegoś lub jeśli Ci nie odpowiada jakaś zasada, anulować spotkanie. W takiej wiadomości możesz znaleźć dostępne praformy do kontaktu, informacje o sposobie i zasadach płatności oraz zasadach potwierdzania i anulowania spotkań. 

Kwestie logistyczno – techniczne

Mając umówione spotkanie, warto wziąć pod uwagę miejsce, z którego będzie się prowadzić rozmowę. To, na co warto zwrócić uwagę to swoboda w mówieniu i poczucie bezpieczeństwa. Taka przestrzeń, która nie będzie ograniczać, wymuszać ściszania tonu, dopasowywania tematów czy słów. Kolejną istotną zmienną w kontakcie online jest połączenie internetowe. Stabilne łącze daje komfort rozmowy. Połączenie nie zacina się, nie przerywa, nie ma opóźnień, a to wpływa na komfort prowadzonej rozmowy. Dlatego wybierając miejsce poza swobodną i bezpieczną przestrzenią, warto pamiętać również o tym. Ponieważ część specjalistów pracuje korzystając z wideorozmów, wybierz sprzęt, który ma te opcje i będzie dla Ciebie wygodny. Pamiętaj, że trzymanie przed sobą telefonu przez 50 min może powodować dyskomfort, uwzględnij swoje preferencje i możliwości. Dla zwiększenia poczucia komfortu część klientów i specjalistów korzysta ze słuchawek lub zestawów słuchawkowych, dzięki czemu otoczenie ma ograniczony dostęp do słyszenia prowadzonej rozmowy. Przygotowując się do spotkania, możesz wyłączyć na ten czas wyskakujące przypomnienia, tak by nie rozpraszały Cię w trakcie rozmowy. Jeśli będziesz dzielić z kimś przestrzeń, warto uprzedzić, że przez ten czas będziesz niedostępny_a, nie musisz informować, jakiego rodzaju masz spotkanie lub co będziesz robić, ważne, by zadbać, aby inne osoby nie zaburzały spotkania poprzez wchodzenie do pomieszczenia czy wołanie. Takie sytuacje mogą generować napięcie, które i tak zazwyczaj towarzyszy pierwszemu spotkaniu.

Mając umówioną wizytę postaraj się o chwilę czasu przed ustaloną godziną połączenia. Ten czas możesz wykorzystać na sprawdzenie czy urządzenie jest naładowane lub gdzie jest ładowarka. Znalezienie wygodnego miejsca, w którym będziesz czuć się wygodnie i komfortowo. Sprawdzenie połączenia internetowego, kamery i dźwięku w urządzeniu oraz ewentualne przygotowanie słuchawek lub zestawu słuchawkowego. 

Tak, jak w życiu, zdarzają się różne sytuacje, takie jak zastoje komunikacyjne, czy zablokowanie ruchu drogowego, które mogą uniemożliwić dotarcie na czas lub powodować spóźnienie, tak i w świecie online zdarzają się sytuacje niezależne od nas. Czasem usterka operatora internetu, uszkodzenie sprzętu, czy trudność z nawiązaniem połączenia. To się zdarza, specjaliści są na to przygotowani i zazwyczaj, jeśli tylko jest to możliwe zaproponują Ci jakąś alternatywę. Posiadanie w polu świadomości, że to może się zdarzyć i nic złego się nie dzieje bywa uspokajające.

Skorzystanie z formy online kontaktu ze specjalistą zdrowia psychicznego, ma Ci służyć, być pomocne. Napięcie przed spotkaniem jest zrozumiałe i normalne, sprawdzaj, czy nie przekracza ono granicy Twojego dobrostanu.

Jeśli będzie brakować Ci jakichś informacji przed spotkaniem lub odpowiedniej wiedzy do podjęcia decyzji, śmiało korzystaj z opcji napisania maila, kontaktu przez formularz lub innych dostępnych form.

Bibliografia:

1. Wojciech Drath, Szymon Nęcki. (2018). Psychoterapia online z perspektywy polskich psychoterapeutów. Psychoterapia 3 (186) 2018, 55–63

2. Red. Magdalena Piorunek. (2015). Dymensje poradnictwa i wsparcia społecznego w perspektywie interdyscyplinarnej. Seria psychologia i pedagogika NR 219. Wydawnictwo Naukowe. 81-94 

3. Tomasz Rowiński, Marek Gągolewski(2007). Preferencje i postawy wobec pomocy online. Studia Psychologica UKSW 7/2007. 195-210.

4. Jan Czesław Czabała(2006). Czynniki leczące w psychoterapii. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2006