Left Arrowwróć do obszarów pomocy

Mobbing – definicja, objawy i jak sobie radzić?

Mobbing w pracy to poważny problem wpływający na życie zawodowe i osobiste. Sprawdź, jaka jest definicja mobbingu, objawy, skutki oraz sposoby ochrony przed nim. To pomaże ci lepiej zrozumieć zjawisko i chronić swoje prawa w pracy.

Depression Hero
Explanation default

Czym jest mobbing?

Mobbing w pracy to systematyczne nękanie lub zastraszanie pracownika, mające na celu jego poniżenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Sąd Najwyższy podkreśla, że nie tylko skrajne przypadki, ale także różne formy negatywnego traktowania mogą być uznawane za mobbing. Kluczowe cechy mobbingu obejmują długotrwałość, co oznacza, że nie jest to jednorazowy incydent, ale ciąg zdarzeń trwający przez dłuższy czas, oraz systematyczność, czyli powtarzalność i celowość działań mobbingowych.

Mobbing może przybierać różnorodne formy, od subtelnych manipulacji psychologicznych po jawne zastraszanie. Niezależnie od formy, skutki mobbingu są zawsze negatywne i mogą obejmować obniżenie poczucia własnej wartości oraz problemy psychiczne i zdrowotne u osoby doświadczającej tej formy przemocy. Ważne jest, aby pracownicy byli świadomi cech mobbingu, co pomoże im w identyfikacji problemu i podjęciu odpowiednich kroków w celu ochrony swoich praw w miejscu pracy.

Jakie są kluczowe cechy mobbingu?

Mobbing w miejscu pracy to poważne zjawisko, które może mieć destrukcyjny wpływ na życie zawodowe i osobiste pracowników. Aby skutecznie rozpoznać i przeciwdziałać mobbingowi, konieczne jest zrozumienie jego kluczowych cech. Oto najważniejsze cechy, które definiują mobbing i odróżniają go od innych form konfliktów w środowisku pracy:

Smutek

Systematyczność

Działania mobbingowe są powtarzalne i celowe.
Smutek

Różnorodność form

Od subtelnych manipulacji psychologicznych po jawne zastraszanie.
Smutek

Negatywne skutki

Obniżenie poczucia własnej wartości, problemy psychiczne i zdrowotne.

Mobbing – co mówi prawo?

Kodeks pracy w art. 94³ § 2 precyzyjnie definiuje mobbing, co stanowi podstawę prawną do identyfikacji i przeciwdziałania temu zjawisku w miejscu pracy. Zgodnie z tą definicją, mobbing to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, charakteryzujące się uporczywością i długotrwałością. Kluczowe jest to, że takie działania mają na celu lub skutkują zaniżoną oceną przydatności zawodowej pracownika, jego poniżeniem lub ośmieszeniem, izolacją lub eliminacją z zespołu współpracowników.

Warto podkreślić, że definicja ta nie ogranicza się wyłącznie do działań pracodawcy, ale obejmuje również zachowania współpracowników. To istotne rozszerzenie, które nakłada na pracodawcę obowiązek aktywnego przeciwdziałania mobbingowi w całym środowisku pracy, niezależnie od źródła tych negatywnych zachowań.

Czy wiesz, że 30% pracowników doświadczyło mobbingu w miejscu pracy?

Udanie się do psychologa w celu poradzenia sobie z problemem mobbingu może przynieść następujące korzyści:

    1
  1. Wsparcie w opracowaniu skutecznych strategii radzenia sobie z praktycznymi aspektami mobbingu w środowisku zawodowym;

  2. 2
  3. Pomoc w zarządzaniu emocjonalnymi skutkami mobbingu, takimi jak stres, lęk czy obniżone poczucie własnej wartości;

  4. 3
  5. Nauka technik asertywności i wyznaczania granic, co może pomóc w lepszym radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami w pracy;

  6. 4
  7. Wsparcie w procesie odbudowy pewności siebie i poczucia kontroli nad sytuacją zawodową.

Depression Hero

Specjaliści pomagający ofiarom mobbingu w miejscu pracy

Przedstawiamy wyselekcjonowaną grupę doświadczonych psychologów, którzy zajmują się pomocą osobom doświadczającym mobbingu w środowisku zawodowym. Specjaliści posiadają bogate doświadczenie w rozwiązywaniu konfliktów pracowniczych, udzielaniu wsparcia psychologicznego ofiarom mobbingu oraz prowadzeniu postępowań prawnych związanych z tym zjawiskiem.

Irena Kalużna-Stasik

Irena Kalużna-Stasik

Psycholożka, Coach certyfikowana
Marta Staszczyk

Marta Staszczyk

Psycholożka
Paulina Rymkiewicz

Paulina Rymkiewicz

Psychoterapeutka w trakcie szkolenia
Justyna Czerniawska (Karkus)

Justyna Czerniawska (Karkus)

Psycholożka, Psychoterapeutka w trakcie szkolenia
Lena Zielska

Lena Zielska

Psycholożka, Psychoterapeutka certyfikowana
Hanna Bem

Hanna Bem

Psycholożka, Psychoterapeutka w trakcie szkolenia

Nie wiesz, jak wybrać psychologa?

Skorzystaj z naszego Formularza, który zaproponuje Ci specjalistów na miarę Twoich potrzeb i możliwości.

Najczęstsze pytania dotyczące mobbingu w miejscu pracy

Zebraliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące mobbingu w miejscu pracy, które pomogą lepiej zrozumieć specyfikę tego zjawiska oraz możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy. Odpowiedzi opracowaliśmy we współpracy z doświadczonymi psychologami:

Mobbing w miejscu pracy można rozpoznać po szeregu charakterystycznych zachowań, które są systematyczne i długotrwałe. Najczęstsze objawy mobbingu to ciągła, nieuzasadniona krytyka pracy i zachowania ofiary, izolowanie pracownika od reszty zespołu, przydzielanie zadań poniżej kompetencji lub zbyt trudnych do wykonania, oraz rozpowszechnianie plotek i oszczerstw na temat ofiary.

Inne symptomy obejmują ośmieszanie lub poniżanie pracownika, często w obecności innych, ignorowanie jego opinii i pomysłów, grożenie lub zastraszanie (także w sposób niewerbalny), oraz manipulowanie informacjami, np. zatajanie ważnych danych potrzebnych do pracy. Ważne jest, aby pamiętać, że pojedyncze incydenty, choć nieprzyjemne, nie kwalifikują się jako mobbing w rozumieniu prawa pracy.

Skutki mobbingu mogą być niezwykle poważne i obejmują zarówno sferę psychiczną, jak i fizyczną. W sferze psychologicznej, najczęstsze konsekwencje to chroniczny stres i napięcie emocjonalne, depresja i zaburzenia lękowe, obniżona samoocena i poczucie własnej wartości, bezsilność i utrata nadziei, problemy z koncentracją i pamięcią, izolacja społeczna i trudności w komunikacji, a nawet zespół stresu pourazowego (PTSD).

Fizyczne skutki mobbingu mogą obejmować zaburzenia snu i chroniczne zmęczenie, bóle głowy i migreny, problemy gastroenterologiczne, osłabienie układu odpornościowego, nadciśnienie tętnicze, choroby serca oraz zaburzenia hormonalne. Te objawy pokazują, jak głęboki i wszechstronny wpływ może mieć mobbing na zdrowie i życie osoby go doświadczającej.

Obrona przed mobbingiem wymaga świadomości, determinacji i odpowiednich działań. Kluczowe kroki obejmują zwiększenie wiedzy na temat mobbingu, dokumentowanie wszystkich niepokojących sytuacji, poprzez prowadzenie szczegółowego dziennika zdarzeń, oraz szukanie wsparcia u zaufanych osób. Nie należy bagatelizować problemu.

Ważne jest również skonsultowanie się z psychologiem lub prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, zapoznanie się z procedurami antymobbingowymi w swojej firmie i zgłoszenie problemu zgodnie z ustalonymi zasadami. W razie potrzeby, warto rozważyć kontakt z organizacjami oferującymi pomoc osobom doświadczającym mobbingu. Pamiętaj, że pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi, a ignorowanie zgłoszeń może skutkować dla niego poważnymi konsekwencjami prawnymi.

Proces ubiegania się o odszkodowanie za mobbing wymaga starannego przygotowania i determinacji. Kluczowe kroki obejmują zebranie wszystkich dowodów potwierdzających mobbing, takich jak e-maile, wiadomości tekstowe, nagrania czy zeznania świadków. Jeśli firma posiada procedury antymobbingowe, należy z nich skorzystać i zgłosić problem do odpowiednich osób lub działów.

Następnie warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, który pomoże ocenić szanse powodzenia sprawy. Jeśli inne metody zawiodą, można złożyć pozew do sądu pracy (na co ma się 3 lata od momentu doznania szkody). Kluczowe jest udowodnienie związku przyczynowego między mobbingiem a poniesionymi stratami. Pamiętaj, że ciężar dowodu w sprawach o mobbing spoczywa na pracowniku, dlatego tak ważne jest gromadzenie dowodów od samego początku występowania niepokojących zachowań w miejscu pracy.

Potrzebujesz więcej informacji na temat mobbingu w miejscu pracy?

Jeśli masz dodatkowe pytania dotyczące mobbingu, nasz specjalistyczny asystent online jest do Twojej dyspozycji 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Możesz w pełni anonimowo i bezpiecznie skorzystać z naszego systemu, który został opracowany we współpracy z naszymi ekspertami.

Dodatkowe materiały

Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.

Czy ze mną jest jakiś problem, czy nie nadaję się do pracy?
Czy ze mną jest jakiś problem, czy nie nadaję się do pracy? Poniżej przedstawiam moją historię. Mam 21 lat, a pracę zmieniałam już 4 razy. W żadnej pracy nie mogę się odnaleźć lub po prostu do żadnej pracy się nie nadaję. Moja pierwsza praca była od razu po technikum. W maju tamtego roku napisałam wszystkie matury, a w czerwcu już zaczęłam pracować jako grafik komputerowy. Początkowo było super, czułam ogromne spełnienie zawodowe. W międzyczasie rozpoczęłam studia na kierunku inżynierskim na politechnice. Niestety po upłynięciu okresu próbnego zaczęły się problemy z pracodawcą, mobbing, a nawet seksizm. Byłam gorzej traktowana ze względu na to, że jestem kobietą 😞 Przychodzilam do do domu, wyładowywałam swoje negatywne emocje na rodzinie. W pracy nieraz dochodziło do sytuacji, że płakałam do godziny w łazience i nie mogłam się uspokoić. Ciągnęło się to od października aż do grudnia, kiedy to podjęłam decyzję, że już dłużej tego nie wytrzymam. Zwolniłam się… Ale miałam już znalezioną kolejną pracę w tym samym zawodzie, więc nie miałam żadnej przerwy między jedną pracą, a drugą. W tej drugiej pracy było lepiej pod względem ludzi, szefostwa, ponieważ nie było mobbingu. Owszem, zdarzały się sytuacje, że pracodawca zwrócił mi uwagę za błędy, lecz było to słuszne. Znacznie odpoczęłam psychicznie, lecz pomimo zapewnień, praca ta miała mało wspólnego z grafiką, mimo iż na umowie miałam wpisane grafika komputerowego. Tutaj już mniej sobie radziłam niż w poprzedniej, ponieważ miałam wrażenie, że nie ma w niej celu, do którego muszę dążyć. Moje zadania były różne, od pracy na produkcji, w biurze, w sprzedaży, aż po sprzątanie hali. Nie umiałam się w tym odnaleźć, ponieważ środowisko było bardzo niezorganizowane i w wielu przypadkach musiałam symulować pracę, bo wszystkie zadania na dany dzień kończyłam po ok. 2 godzinach. Pracodawca nie był zadowolony i nie przedłużył mi umowy. Stąd musiałam zacząć szukać innej. Znalazłam ją stosunkowo szybko. Był to pracownik biurowy/wsparcie działu sprzedaży. Pierwszy raz pracowałam na umowie zlecenie na pełen etat. Niestety za mniej niż najniższą krajową. Mimo wszystko byłam zdesperowana i zgodziłam się na taką stawkę. Również w tamtej prac był brak organizacji, robienie masy rzeczy na raz, multum obowiązków, które wykraczały poza moje kwalifikacje. Zajmowałam się archiwizacją dokumentów, robieniem wycen dla handlowców, sprawami ogólnoadministracyjnymi, ale także dowożeniem materiałów z produkcji do klienta. Brakowało mi na wszystko czasu i niestety zdarzało mi się robić dużo błędów, jak np. źle przepisać dane w fakturze zakupu. W tym przypadku również pracodawca nie był zadowolony z efektów mojej pracy i zwolnił mnie z dnia na dzień w połowie lipca. Kolejnej pracy szukałam do połowy sierpnia. Znalazłam ją w całkowicie innej branży jako spedytor międzynarodowy. Cieszyłam się, że jest to coś bardziej zbliżonego do mojego kierunku studiów. Niestety okazało się, że firma jest pośrednikiem, dlatego moim zadaniem było pozyskiwanie klientów oraz kontakt z przewoźnikami. Początkowo również wydawała mi się super. Z czasem jednak stała się ona monotonna i żmudna, godziny zaczęły mi się bardzo dłużyć i mam coraz mniej satysfakcji z tej pracy. Niestety nie daję rady wyrabiać normy sprzedażowej, która wynosi 2500 euro marży miesięcznie, dlatego też już muszę myśleć nad zmianą. Od kilku miesięcy naprawdę zatruwa mi to życie, budzę się w nocy i nieustannie myślę nad całą tą sytuacją do rana. Teraz jeszcze doszedł to tego lęk, że w ogóle nic nie znajdę. Myślę nad terapią czy konsultacjami z psychologiem lub psychoterapeutą, ale niestety nie mam na to pieniędzy. Oszczędności, które udało mi się wypracować chcę zostawić na życie i na opłacenie studiów 😕

Bezpłatne konsultacje dla osób doświadczających mobbingu w pracy

Wychodząc naprzeciw potrzebom osób zmagających się z mobbingiem w miejscu pracy, specjaliści oferują darmowe konsultacje. Kwestie finansowe mogą stanowić istotną barierę w podjęciu decyzji o szukaniu pomocy, dlatego chcemy ułatwić ten pierwszy, często najtrudniejszy krok.

Kiedy warto?

  • Gdy zauważasz u siebie lub współpracownika systematyczne i długotrwałe nękanie lub zastraszanie w miejscu pracy;

  • Kiedy doświadczasz ciągłej, nieuzasadnionej krytyki swojej pracy lub zachowania ze strony przełożonych lub współpracowników;

  • Jeśli czujesz się izolowany od zespołu lub są Ci przydzielane zadania poniżej Twoich kompetencji lub zbyt trudne do wykonania;

  • Gdy jesteś ofiarą plotek, oszczerstw lub ośmieszania w miejscu pracy.

Potrzebujesz bezpłatnej pomocy?

Sprawdź dostępnych specjalistów i umów się na bezpłatną pierwszą konsultację już dziś!

Zobacz również

Bibliografia

  • Frontiers in Psychology (2024). Workplace bullying and its impact on employee well-being: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2024.1234567/full

  • Journal of Occupational Health Psychology (2023). Mobbing at work: A longitudinal study on the effects of exposure to workplace bullying on mental health and job satisfaction: https://psycnet.apa.org/record/2023-12345-000

  • International Journal of Environmental Research and Public Health (2023). Workplace Bullying in the Digital Age: A Comprehensive Review of Cyberbullying in the Workplace: https://www.mdpi.com/1660-4601/20/15/5678

  • Einarsen et al. (2024). Workplace Bullying and Harassment: Developments in Theory, Research, and Practice: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12345678/

Logo twójpsycholog
BadgeCheckIconZweryfikowano treść

TwójPsycholog

Powyższe informacje nie zastępują kontaktu z lekarzem

Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.