Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR)

Nie, TSR nie ignoruje problemów – uznaje ich istnienie i wpływ na życie klienta. Różnica polega na tym, że nie koncentrujemy się na szczegółowej analizie problemu i jego przyczyn, lecz szybko przechodzimy do poszukiwania rozwiązań. Terapeuta wysłucha Twojej historii i trudności, ale zamiast pytać "dlaczego to się dzieje?" czy "jak długo to trwa?", będzie zadawał pytania typu "co by pomogło?", "kiedy jest lepiej?" i "co działa?". Ten przeskok od problemu do rozwiązania pomaga wyjść z błędnego koła analizowania trudności i uruchamia kreatywne myślenie o możliwościach zmiany.

Jedną z głównych zalet TSR jest jej krótkoterminowy charakter. Krótkoterminowość w TSR oznacza, że terapia trwa dokładnie tyle, ile potrzebuje klient – ani dłużej, ani krócej. Badania pokazują, że przeciętna liczba sesji wynosi około 3-12, choć może się różnić w zależności od potrzeb klienta. Sesje mogą odbywać się rzadziej niż w tradycyjnej terapii – np: co 2–3 tygodnie, co daje czas na obserwowanie zmian i implementację nowych rozwiązań. Ważne jest, że TSR nie zakłada z góry określonej liczby sesji – terapeuta regularnie pyta o postępy i wspólnie z klientem decyduje, kiedy terapia osiągnęła swój cel.

"Pytanie o cud" to jedna z kluczowych technik TSR, która brzmi mniej więcej tak: "Wyobraź sobie, że dziś w nocy, kiedy śpisz, zdarza się cud i problem, który Cię tu przywiódł, znika. Ale ponieważ śpisz, nie wiesz, że ten cud się wydarzył. Po czym poznasz jutro rano, że zaszła zmiana? Co będzie inne?".

To pytanie jest potężne, ponieważ pozwala klientowi wyjść poza ograniczenia problemu i wyobrazić sobie konkretne, szczegółowe aspekty życia bez problemu. Tworzy to wyraźny obraz celu terapii, pozwala zidentyfikować, co jest naprawdę ważne dla klienta (często nie jest to wprost to, z czym przyszedł) oraz pomaga odkryć małe, realistyczne kroki w kierunku pożądanej przyszłości. Co ciekawe, sam proces szczegółowego wyobrażania sobie życia bez problemu często przynosi natychmiastową ulgę i nadzieję.

Pierwsza sesja często różni się od tradycyjnej terapii. Terapeuta zaczyna od pytań o to, co klient chciałby osiągnąć i jak poznałby, że terapia była pomocna. Pojawia się "pytanie o największe nadzieje", poszukiwanie wyjątków i zasobów. Często już na pierwszej sesji formułuje się małe, konkretne kroki do wypróbowania. Klient może być zaskoczony mniejszą ilością pytań o historię problemu, a większym naciskiem na poszukiwanie tego, co działa. Sesja kończy się zwykle podsumowaniem zauważonych zasobów klienta i propozycją eksperymentu do wypróbowania przed kolejnym spotkaniem.

1. TSR to nie zestaw szybkich porad Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach nie polega na dawaniu rad ani podsuwaniu gotowych odpowiedzi. Rolą terapeuty nie jest wskazywanie, co klient „powinien” zrobić, lecz towarzyszenie mu w odkrywaniu jego własnych zasobów, mocnych stron i możliwych dróg działania.

2. TSR nie pomija problemów Choć TSR koncentruje się na rozwiązaniach i przyszłości, nie oznacza to unikania rozmów o trudnościach. Problemy są zauważane i traktowane poważnie, jednak uwaga kierowana jest przede wszystkim na to, co działa i co może prowadzić do zmiany.

3. TSR to nie metoda wyłącznie dla „lekkich” trudności TSR znajduje zastosowanie zarówno w pracy z codziennymi wyzwaniami, jak i z bardziej złożonymi problemami. Takimi jak przewlekły stres, kryzysy emocjonalne, uzależnienia czy zaburzenia psychiczne. Podejście to skupia się na zasobach i celach klienta, niezależnie od rodzaju doświadczanych trudności.

4. TSR nie pomija przeszłości.

Choć w TSR skupiamy się głównie na teraźniejszości i przyszłości, przeszłość nie jest ignorowana. Traktujemy ją jako źródło Twoich doświadczeń, siły i zasobów. Jeśli rozmowa o przeszłości będzie pomocna, jest nią to przestrzeń.

5. TSR to nie “myślenie pozytywne”. To nie jest technika „myślenia pozytywnego” ani powierzchowny optymizm. TSR to przemyślana i uporządkowana forma pracy terapeutycznej, oparta na konkretnych założeniach psychologicznych i technikach. Kluczowe jest tu wzmacnianie działań, które już przynoszą efekty, nawet jeśli są to niewielkie postępy.

6. TSR nie jest terapią „na jedną sesję” – ale też nie przedłuża się. Krótkoterminowość w TSR oznacza, że terapia trwa dokładnie tyle, ile potrzebuje klient – ani dłużej, ani krócej. W TSR nie narzuca się z góry czasu trwania terapii. Współpraca zazwyczaj kończy się w momencie osiągnięcia wyznaczonych celów terapeutycznych, bez zbędnego przeciągania procesu. Czas trwania ustalany jest indywidualnie, zgodnie z tempem i potrzebami klienta.

7. TSR nie oznacza biernej postawy terapeuty Choć TSR unika narzucania interpretacji czy stawiania diagnoz, terapeuta nie pozostaje bierny. Jego rola polega na zadawaniu trafnych pytań, podkreślaniu mocnych stron klienta, zauważaniu wyjątków od problemu i wspieraniu w budowaniu zmiany. Jest obecny, zaangażowany i aktywny, choć w sposób dający przestrzeń.