Pomysł zadbania o zdrowie psychiczne i skorzystania z fachowej pomocy często budzi niepokój. Sam proces psychoterapii owiany jest tajemnicą. Znamy go z filmów, gdzie często przedstawiony jest karykaturalnie, w towarzystwie kozetki i milczącego terapeuty. Mało kto wie, jak wygląda on w rzeczywistości. Nie ma więc nic dziwnego, że pierwsza wizyta u psychoterapeuty może rodzić wiele pytań. W tym tekście postaram się odpowiedzieć na najczęstsze wątpliwości dotyczące psychoterapii.
Czym jest psychoterapia?
To rodzaj terapii opierającej się na stosowaniu metod psychologicznych, opartych o regularny i zazwyczaj bezpośredni kontakt międzyludzki. Psychoterapia ma na celu poprawę dobrostanu i zdrowia psychicznego, pomoc osobom zmagającym się z różnymi problemami, dotyczącymi relacji, umiejętności społecznych, sposobu przezywania wydarzeń stresujących i traumatycznych. Może dotyczyć procesu zmiany, np. schematów działania, przekonań, myśli, obsesji, lepszego poznania siebie. Psychoterapia może obejmować również korzystanie z metod behawioralnych (przeprowadzenie eksperymentów, np. w przypadku lęków) oraz poznawczych (np. ćwiczenie relaksacji, uważności).
Jak wybrać gabinet psychoterapeutyczny, terapeutę?
Przy wyborze psychoterapeuty warto zwrócić uwagę na prozaiczne z pozoru kwestie. W dużych miastach mamy zazwyczaj szeroki wybór gabinetów psychologicznych, wówczas można kierować się kryterium dostępności, tak aby gabinet znajdował się w okolicach miejsca zamieszkania lub pracy. Zakres cenowy również może stać się istotną kwestią wyboru. Warto już na początku zadbać o to, aby spotkania były pozytywnym elementem tygodnia, a nie utrudnieniem dla naszego grafiku i portfela, tak aby zminimalizować poczucie frustracji, a w efekcie zbyt szybkie przerwanie terapii lub pomijanie sesji. Wybierając psychoterapeutę, należy sprawdzić jego wykształcenie i kwalifikacje. Choć może wydawać się to niezręczne, warto zapytać o szkołę psychoterapii, w której się kształcił lub posiadany certyfikat.
Jaki nurt psychoterapii reprezentuje terapeuta?
Kolejną kwestią, którą warto rozważyć przy wyborze terapeuty, jest nurt psychoterapeutyczny, w jakim pracuje specjalista. O najpopularniejszych nurtach można poczytać w osobnym artykule. Niektóre z nich pozwolą na sprawniejszą współpracę, w zależności od problemu lub zaburzenia, z jakim przychodzi klient, a także jego własnych zasobów. Na przykład, nurt psychoanalityczny lub psychodynamiczny będzie wymagał zdolności do refleksji, prowadzenia narracji, ale jednocześnie będzie długotrwałym procesem. Psychoterapia poznawczo-behawioralna dobrze sprawdzi się u osób zadaniowych, otwartych na pracę nad zmianą sposobu myślenia. Wielu terapeutów pracuje obecnie w nurtach integratywnych, często łącząc wybrane techniki, dostosowując je do indywidualnych potrzeb.
Czy mój problem jest wystarczająco ważny?
Jeśli osoba odczuwa, że coś jest problemem, to dla niej właśnie tak jest. Podczas wizyty u psychoterapeuty można dokładnie zbadać konkretną sytuację lub szereg wydarzeń, które ktoś odczuwa jako kłopotliwe. Wówczas pracuje się na wewnętrznych zasobach danej osoby, czyli analizuje się schematy zachowania, sposoby radzenia sobie. Czasem okazuje się, że problem będzie odpowiednim materiałem do pracy na krótko lub długotrwałą psychoterapię. Innym razem może wystarczyć udzielenie wsparcia psychologicznego lub przeprowadzenie psychoedukacji. Na pewno jednak psychoterapeuta nie zbagatelizuje problemu klienta, ale postara się okazać empatię i wskazać na możliwe drogi uzyskania pomocy.
Czy pierwsza wizyta oznacza zaangażowanie w psychoterapię?
Pierwsza wizyta jest przeprowadzana zazwyczaj w formie konsultacji. Na początkowych spotkaniach (jednym, dwóch lub maksymalnie trzech) psychoterapeuta ocenia możliwości swoje i klienta do zaangażowania się w psychoterapię. Zależy to zarówno od problemu konkretnej osoby, co omawiałam w poprzednim punkcie, ale również od stylu pracy specjalisty. Terapeuta może uznać, że posiada za mało doświadczenia w udzielaniu wsparcia w obszarze konkretnego zaburzenia lub kryzysu, na przykład w przypadku zaburzeń osobowości lub udzielania wsparcia osobom po traumie. Wówczas może również zasugerować konsultację u psychiatry lub innego psychoterapeuty, posiadającego doświadczenie w pracy z podobnymi pacjentami.
Czy na pierwszą wizytę należy się przygotować?
Na pierwszą wizytę nie trzeba niczego przygotowywać. Można natomiast, w formie niewerbalnej lub pisemnej, zebrać swoje myśli, przywołać momenty lub aspekty z życia, które sprawiają trudności lub wprowadzają w gorszy nastrój. Podczas pierwszej wizyty – konsultacji – terapeuta poprosi, aby opowiedzieć, co sprowadza klienta do gabinetu, z jakim problemem się zmaga. Jest to również możliwość, aby zadać terapeucie pytania, dotyczące nie tylko formalnych kwestii psychoterapii, jak również interesujących daną osobę mechanizmów psychologicznych, nurtujących mechanizmów ludzkiej psychiki.
Ile trwa i kosztuje sesja psychoterapii?
Warto aby kwestie formalne nie były tematem tabu i zostały ustalone na początku współpracy klienta i psychoterapeuty. Koszty psychoterapii mogą wahać się nawet między 100 a 200 zł za sesję. Zależy to od doświadczenia i wykształcenia psychoterapeuty, rodzaju psychoterapii (np. terapia par lub rodzin będzie bardziej kosztowna). Sesja dla jednej osoby trwa zazwyczaj 50 minut, natomiast w terapii par, systemowej (rodzinnej) lub grupowej (nieznajome osoby przejawiające to samo zaburzenie) nawet półtorej godziny. Psychoterapia odbywa się zazwyczaj raz w tygodniu, jednak częstotliwość jest elementem do indywidualnego uzgodnienia z terapeutą. W nurcie psychoanalitycznym niezbędne będą częstsze spotkania, dwa lub trzy razy w tygodniu. W odłamie psychoterapii poznawczo-behawioralnej DBT, do pracy z zaburzeniami osobowości, łączy się spotkania indywidualne i grupowe, co wymaga uczestnictwa przez kilka dni w tygodniu. Popularną w Stanach Zjednoczonych formą „wygaszania” psychoterapii są konsultacje odbywające się raz w miesiącu.
Czym jest kontrakt psychoterapeutyczny?
Kontrakt to bardzo ważny element psychoterapii, nie oznacza jednak obowiązku podpisywania żadnego dokumentu zobowiązującego strony. To najczęściej wyrażona słownie umowa pomiędzy specjalistą a klientem, w której określa się formalne kwestie, omówione w poprzednim punkcie (częstotliwość spotkań, koszt i forma płatności, zasady odwoływania sesji), oraz cel psychoterapii. Kontrakt może formować się podczas kilku pierwszych spotkań, podczas których wspólnie omawiane trudności klienta wskażą na problem, nad którym będzie skupiała się relacja terapeutyczna, np. element zmiany, przeszłości lub towarzyszenie w podejmowaniu decyzji.
Czy psychoterapeuta udzieli mi porady?
Zgodnie z etyką zawodu psycholog ani psychoterapeuta nie może radzić, to znaczy wskazywać na to, co według niego byłoby słusznym rozwiązaniem. Można jednak zaczerpnąć porady psychologicznej, która nie jest sesją psychoterapeutyczną. Na taką konsultację warto zdecydować się podczas trudnej sytuacji, w celu uzyskania wskazówek umożliwiających rozwiązanie konkretnych, bieżących problemów życiowych, na przykład nagłych sytuacji (śmierć bliskiej osoby, wypadek, zmiana sytuacji życiowej). Porada służy rozpoznaniu problemu, poszukiwaniu rozwiązań, przekazaniu informacji, zaplanowaniu konkretnych, realistycznych działań. Skupia się na wzmacnianiu mocnych stron osoby, usuwaniu przeszkód na drodze do jej rozwoju oraz udzieleniu wsparcia, a nie na przezwyciężaniu zaburzeń.
Jak długo będzie trwał proces psychoterapii?
Psychoterapia powinna trwać minimum kilka miesięcy, a o tym, jak długotrwała będzie może świadczyć nurt, w którym pracuje specjalista. Psychoterapia poznawczo-behawioralna lub TSR (skoncentrowana na rozwiązaniach) będzie znacznie krótsza, choć nie koniecznie musi zamykać się w sugerowanych dwunastu tygodniach. Terapia psychodynamiczna lub psychoanalityczna może trwać nawet kilka lat i obejmować kilka spotkań w tygodniu. Ważne jest jednak aby zarówno klient, jak i specjalista monitorowali proces terapii, w odniesieniu do wyznaczonego celu i etapów jego realizacji.
Komentarze (0)