Już dostępna aplikacja mobilna Twój Psycholog
- Wygodnie zarządzaj swoimi wizytami
- Bądź w kontakcie ze swoim terapeutą
- Twórz zdrowe nawyki z asystentem AI
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to złożony neurorozwojowy sposób funkcjonowania, którego źródeł nie można sprowadzić do jednego czynnika. Współczesna nauka wskazuje, że ADHD stoi wzajemna interakcja paru głównych czynników.
Badania naukowe dostarczają jednoznacznych dowodów na to, że ADHD ma silne podłoże genetyczne. Szacuje się, że odziedziczalność ADHD wynosi od 70% do nawet 90%, co czyni ją jedną z najwyższych wśród wszystkich zaburzeń neurorozwojowych. W praktyce oznacza to, że jeśli jedno z bliźniąt jednojajowych ma ADHD, prawdopodobieństwo wystąpienia go u drugiego wynosi około 75%.
Dzieci, których rodzice mają ADHD, również mają znacząco wyższe ryzyko rozwoju tego profilu funkcjonowania. Ważne jest jednak, aby podkreślić, że dziedziczymy nie „ADHD jako takie”, ale predyspozycje genetyczne, które w połączeniu z innymi czynnikami mogą, ale nie muszą, prowadzić do ukształtowania się cech spełniających kryteria diagnostyczne. Nie zidentyfikowano jednego „genu ADHD”; mowa raczej o całym zestawie genów wpływających na działanie układu nerwowego.
Geny to przepis, a mózg to struktura, która na jego podstawie powstaje. W przypadku ADHD ten przepis prowadzi do nieco odmiennej budowy i funkcjonowania pewnych obszarów mózgu oraz systemów neuroprzekaźników, które nimi zarządzają.
Ważną rolę w neurobiologii ADHD odgrywają dwa neuroprzekaźniki: dopamina i noradrenalina.
Dopamina jest związana z systemem motywacji, nagrody i zdolnością do utrzymania zainteresowania. U osób z ADHD obserwuje się mniejszą dostępność dopaminy lub mniej efektywne działanie jej receptorów, zwłaszcza w korze przedczołowej. Właśnie dlatego osoby te mogą mieć trudności z motywacją do zadań, które nie są dla nich wewnętrznie stymulujące i są nudzące - mózg nie otrzymuje wystarczającej nagrody, aby podtrzymać zaangażowanie.
Noradrenalina odpowiada za czujność, koncentrację i zdolność do ignorowania nieistotnych bodźców. Jej nieprawidłowe działanie może prowadzić do problemów z utrzymaniem uwagi i łatwego rozpraszania się.
Badania neuroobrazowe, takie jak rezonans magnetyczny (MRI), pokazują subtelne, ale konsekwentne różnice w budowie i aktywności mózgu u osób z ADHD. Dotyczą one przede wszystkim sieci neuronalnych łączących korę przedczołową (odpowiedzialną za planowanie, hamowanie impulsów i podejmowanie decyzji) z prążkowiem (kluczowym dla motywacji i kontroli ruchowej) oraz innymi strukturami, jak ciało migdałowate (emocje). Mózg osoby z ADHD pracuje w nieco inny, mniej typowy sposób - dlatego tak ważne jest wsparcie psychologiczne, by nauczyć się żyć wśród wymagań, które nie są dla naszego funkcjonowania idealne. Dzięki psychoedukacji uczymy się, jak tym wymaganiom sprostać w sposób dla nas satysfakcjonujący i efektywny.
Kurs składa się z 8 modułów i 10 godzin wsparcia dla rodziców, opiekunów i specjalistów. Zawiera materiały video, PDF, ćwiczenia i narzędzia do pracy z dzieckiem. Pomaga zrozumieć ADHD, wspierać z empatią, budować relacje i odzyskać spokój w codzienności.
To workbook uczący współpracy z mózgiem ADHD, a nie walki z nim. Łączy psychologię, coaching i neurobiologię. Zawiera ćwiczenia i karty pracy wspierające uwagę, emocje, planowanie i regulację energii — z empatią i luzem, bez dążenia do perfekcji.
Choć genetyka odgrywa dominującą rolę, czynniki środowiskowe zwiększają ryzyko wystąpienia ADHD (najczęściej są niezbędne, by nastąpiła ekspresja genów, czyli ich "uruchomienie"), zwłaszcza u osób z predyspozycjami genetycznymi. Działają one najczęściej w okresie prenatalnym i okołoporodowym, wpływając na rozwijający się mózg dziecka. Do najważniejszych przyczyn ADHD w odniesieniu do faktorów środowiskowych należą:
Ekspozycja na toksyny w życiu płodowym: używanie przez matkę w czasie ciąży substancji takich jak alkohol czy nikotyna może zakłócać prawidłowy rozwój układu nerwowego.
Komplikacje okołoporodowe: niska masa urodzeniowa, wcześniactwo czy niedotlenienie w trakcie porodu są istotnymi czynnikami ryzyka,
Silny stres matki w czasie ciąży: może on wpływać na środowisko hormonalne, w którym rozwija się płód.
Wczesne urazy głowy: uszkodzenia mózgu we wczesnym dzieciństwie również mogą przyczynić się do rozwoju objawów ADHD.
Warto podkreślić, że czynniki psychospołeczne, takie jak metody wychowawcze, konflikty rodzinne czy stres, nie są uznawane za pierwotne przyczyny ADHD. Mogą one jednak znacząco wpływać na nasilenie objawów i rozwój współwystępujących trudności emocjonalnych.
Ważne staje się odróżnienie tego, co wynika z biologii, od tego, na co mamy wpływ, i skupienie się na praktycznych strategiach, które pozwalają lepiej zarządzać codziennością. Konieczna jest otwarta komunikacja o codziennych wyzwaniach, aby zdejmować z nich stygmat wstydliwych sekretów i przekuwać w realne, codzienne rozwiązania.
Szukasz wsparcia w ADHD? Poznaj naszych specjalistów! To doświadczeni psycholodzy diagności i psychoterapeuci, którzy wiedzą, jak pomóc Ci lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Rozumieją, z czym się zmagasz. Pomogą Ci znaleźć skuteczne rozwiązania oraz lepiej zarządzać codziennością i trudniejszymi chwilami.
Masz pytania o ADHD? Nie wiesz, jak sobie poradzić z codziennymi wyzwaniami? A może szukasz szybkiej, konkretnej odpowiedzi? Nasz chat jest dla Ciebie! Działa całą dobę, jest w pełni anonimowy i od razu odpowiada na Twoje pytania. Używamy prostego języka i dajemy praktyczne wskazówki, które naprawdę pomagają. Po prostu napisz swoje pytanie – nasz system został stworzony przez ekspertów i zawsze służy pomocą.
Najtrudniejsze to zacząć szukać. Gratulujemy! Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.
Masz wątpliwości, czy potrzebujesz wsparcia? Specjaliści oferują darmowe konsultacje, które pozwolą na otrzymanie wsparcia pomimo barier finansowych. Zero zobowiązań - po prostu szczera rozmowa o Twoich wyzwaniach.
Kiedy warto się zgłosić?
Chaos w codziennym życiu - Gdy ciągle gubisz rzeczy, spóźniasz się, masz problem z organizacją zadań,
Problemy z koncentracją - Trudno Ci się skupić, często zapominasz o ważnych sprawach,
Przytłoczenie emocjami - Czujesz się przytłoczony, masz huśtawki nastrojów, reagujesz impulsywnie,
Trudności w pracy lub szkole - Nie możesz się zorganizować, terminy Cię przytłaczają.
Problemy w relacjach - nieporozumienia, trudność ze spełnieniem wzajemnych potrzeb.
Chcesz porozmawiać? Umów się już teraz - zrób pierwszy krok! 👋
Zrozumienie to pierwszy krok do poprawy. Przeczytaj inne, powiązane, merytoryczne artykuły które przygotowaliśmy dla Was wspólnie z naszymi Specjalistami_tkami.
Bernau, S. ADHD u dorosłych. Jak ułatwić sobie życie i uspokoić myśli. Wydawnictwo Mando. Kraków, 2022
Emery, R., & Pink, R. (2024). Brudne pranie. ADHD u dorosłych i jak sobie z nim radzić. Insignis Media. Kraków, 2023
Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.
