Już dostępna aplikacja mobilna Twój Psycholog
- Wygodnie zarządzaj swoimi wizytami
- Bądź w kontakcie ze swoim terapeutą
- Twórz zdrowe nawyki z asystentem AI
Pytanie, czy ADHD jest chorobą, budzi wiele emocji i nieporozumień. Terminologia ma znaczenie, nie tylko medyczne, ale także społeczne. Poznaj różnicę między chorobą a zaburzeniem i dowiedz się, jak właściwie rozumieć ADHD.
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest klasyfikowany jako zaburzenie neurorozwojowe. To istotne rozróżnienie, które wpływa na rozumienie tej jednostki oraz sposób, w jaki mówimy o osobach z ADHD. W międzynarodowych klasyfikacjach medycznych, zarówno ICD-11 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych), jak i DSM-5 (Podręcznik Diagnostyczny i Statystyczny Zaburzeń Psychicznych), ADHD znajduje się w kategorii zaburzeń neurorozwojowych. Oznacza to, że dotyczy różnic w rozwoju i funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, które pojawiają się we wczesnym okresie życia.
Różnica między chorobą a zaburzeniem nie jest tylko kwestią semantyczną. Choroba w medycynie oznacza zazwyczaj stan, w którym występuje obiektywna nieprawidłowość fizyczna – coś, co można zobaczyć pod mikroskopem, wykryć w badaniach laboratoryjnych czy obrazowych jako wyraźne uszkodzenie, co nie powinno mieć miejsca w organizmie. ADHD natomiast charakteryzuje się specyficznymi wzorcami funkcjonowania mózgu i zachowania, które odbiegają od typowego rozwoju. To zaburzenie wynika z różnic w budowie i aktywności mózgu, szczególnie w obszarach odpowiedzialnych za funkcje wykonawcze, uwagę i kontrolę impulsów. U osób z ADHD obserwuje się odmienną aktywność neuronalną, zmniejszoną objętość niektórych struktur mózgowych oraz zaburzenia w układzie neuroprzekaźników, zwłaszcza dopaminy i noradrenaliny. Są to psychiczne i fizyczne zmiany, które odbiegają od najczęstszego sposobu funkcjonowania różnych układów ludzi i najczęściej powodują trudności i cierpienie, w ogromnym stopniu ze względu na utarte zasady społeczne i kulturowe.
Kurs składa się z 8 modułów i 10 godzin wsparcia dla rodziców, opiekunów i specjalistów. Zawiera materiały video, PDF, ćwiczenia i narzędzia do pracy z dzieckiem. Pomaga zrozumieć ADHD, wspierać z empatią, budować relacje i odzyskać spokój w codzienności.
To workbook uczący współpracy z mózgiem ADHD, a nie walki z nim. Łączy psychologię, coaching i neurobiologię. Zawiera ćwiczenia i karty pracy wspierające uwagę, emocje, planowanie i regulację energii — z empatią i luzem, bez dążenia do perfekcji.
Badania neuroobrazowe potwierdzają, że ADHD ma swoje podstawy w neurobiologii. Osoby z tym zaburzeniem wykazują różnice w wielkości i funkcjonowaniu kory przedczołowej, jąder podstawy, ciała modzelowatego oraz struktur odpowiedzialnych za regulację uwagi i zachowania. Te różnice nie oznaczają jednak uszkodzenia czy patologii w tradycyjnym rozumieniu, ale raczej inny sposób, w jaki mózg się rozwija i przetwarza informacje. Badania genetyczne wskazują, że ADHD jest zaburzeniem o podłożu dziedzicznym – szacuje się, że czynniki genetyczne odpowiadają za około 70-80% przypadków. Nie istnieje jeden „gen ADHD”, ale wiele wariantów genetycznych, które razem zwiększają podatność na rozwój tego zaburzenia.
Chociaż genetyka odgrywa dominującą rolę, czynniki środowiskowe również mają znaczenie w manifestacji objawów ADHD. Do czynników ryzyka należą ekspozycja na substancje toksyczne w okresie prenatalnym, takie jak dym tytoniowy, alkohol czy ołów, a także komplikacje podczas porodu, wcześniactwo i niska waga urodzeniowa. Ważne jest jednak podkreślenie, że samo środowisko nie powoduje ADHD u osób bez predyspozycji genetycznych, ale może wpływać na to, czy i w jakim stopniu objawy się ujawnią. Stres, trauma czy niekorzystne doświadczenia we wczesnym dzieciństwie mogą nasilać trudności u osób genetycznie podatnych, ale nie są ich pierwotną przyczyną. Przyczyna nigdy nie jest pojedyncza.
Czy można mówić, że ADHD to choroba? Sposób, w jaki mówimy o ADHD, ma ogromne znaczenie dla osób z tym zaburzeniem i tworzy też społeczny dyskurs. Język stygmatyzujący, który przedstawia ADHD jako defekt, wadę czy „chorobę”, może prowadzić do wykluczenia, obniżenia poczucia własnej wartości i oporu przed szukaniem pomocy. Dlatego zaleca się stosowanie języka inkluzywnego i skoncentrowanego na osobie – „osoba z ADHD” zamiast „ADHDowiec”, „osoba doświadczająca objawów ADHD” zamiast „cierpiąca na ADHD”. Według zaleceń organizacji zajmujących się prawami osób z zaburzeniami neurorozwojowymi najlepszym podejściem jest używanie terminu „zaburzenie”, który jest medycznie precyzyjny i jednocześnie mniej nacechowany pejoratywnie.
Rozumienie ADHD jako zaburzenia neurorozwojowego, a nie choroby, zmienia perspektywę na interwencje i wsparcie. ADHD nie jest czymś, co można „wyleczyć” w tradycyjnym sensie, ale można skutecznie zarządzać jego objawami i wspierać osoby w codziennym funkcjonowaniu. Kompleksowe podejście obejmuje różne formy wsparcia – od psychoterapii poznawczo-behawioralnej, przez trening umiejętności organizacyjnych, po farmakoterapię, gdy jest to wskazane. Terapia online staje się coraz bardziej popularną i skuteczną formą pomocy dla osób z ADHD, oferując elastyczność i dostępność, szczególnie istotne dla osób mających trudności z regularnością i organizacją. Interwencje behawioralne, psychoedukacja i rozwój strategii radzenia sobie z trudnościami przynoszą wymierne efekty w poprawie jakości życia.
Osoby z ADHD częściej doświadczają także innych trudności zdrowotnych, zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Badania pokazują zwiększone ryzyko występowania zaburzeń lękowych, depresyjnych, problemów z regulacją emocji, a także wyższą częstość schorzeń przewlekłych, takich jak choroby układu oddechowego, metaboliczne czy neurologiczne. To współwystępowanie różnych trudności podkreśla potrzebę holistycznego podejścia do wsparcia osób z ADHD, które uwzględnia wszystkie aspekty ich zdrowia i funkcjonowania. Nie oznacza to jednak, że samo ADHD jest chorobą – raczej wskazuje na złożoność funkcjonowania osób neuroatypowych i konieczność kompleksowej opieki.
Szukasz wsparcia w ADHD? Poznaj naszych specjalistów! To doświadczeni psycholodzy diagności i psychoterapeuci, którzy wiedzą, jak pomóc Ci lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Rozumieją, z czym się zmagasz. Pomogą Ci znaleźć skuteczne rozwiązania oraz lepiej zarządzać codziennością i trudniejszymi chwilami.
Masz pytania o ADHD? Nie wiesz, jak sobie poradzić z codziennymi wyzwaniami? A może szukasz szybkiej, konkretnej odpowiedzi? Nasz chat jest dla Ciebie! Działa całą dobę, jest w pełni anonimowy i od razu odpowiada na Twoje pytania. Używamy prostego języka i dajemy praktyczne wskazówki, które naprawdę pomagają. Po prostu napisz swoje pytanie – nasz system został stworzony przez ekspertów i zawsze służy pomocą.
Najtrudniejsze to zacząć szukać. Gratulujemy! Sprawdź naszego Bloga, a także Forum Psychologiczne! Znajdziesz tam merytoryczne artykuły, odpowiedzi Specjalistów_ek, praktyczne przykłady i wskazówki oraz wiele inspiracji.
Masz wątpliwości, czy potrzebujesz wsparcia? Specjaliści oferują darmowe konsultacje, które pozwolą na otrzymanie wsparcia pomimo barier finansowych. Zero zobowiązań - po prostu szczera rozmowa o Twoich wyzwaniach.
Kiedy warto się zgłosić?
Chaos w codziennym życiu - Gdy ciągle gubisz rzeczy, spóźniasz się, masz problem z organizacją zadań,
Problemy z koncentracją - Trudno Ci się skupić, często zapominasz o ważnych sprawach,
Przytłoczenie emocjami - Czujesz się przytłoczony, masz huśtawki nastrojów, reagujesz impulsywnie,
Trudności w pracy lub szkole - Nie możesz się zorganizować, terminy Cię przytłaczają.
Problemy w relacjach - nieporozumienia, trudność ze spełnieniem wzajemnych potrzeb.
Chcesz porozmawiać? Umów się już teraz - zrób pierwszy krok! 👋
Zrozumienie to pierwszy krok do poprawy. Przeczytaj inne, powiązane, merytoryczne artykuły które przygotowaliśmy dla Was wspólnie z naszymi Specjalistami_tkami.
https://www.frontiersin.org/journals/systems-neuroscience/articles/10.3389/fnsys.2012.00080/full
ICD-11 International Classification of Diseases, 11th Revision. World Health Organization 2022.
American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5).
https://neurologia-praktyczna.pl/a2460/Zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-z-deficytem-uwagi
Barkley R.A.. Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment. Guilford Press. New York 2018
Zobacz, którzy specjaliści udostępniają bezpłatne konsultacje psychologiczne i łatwo umów pierwszą wizytę.
